بدعت گرایی و زندقه در ایران عهد ساسانی 

به کوشش: ملیحه کرباسیان , محمد کریمی زنجانی اصل
ناشر: اختران
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 160
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1384 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

مجموعه مقالات

در کتب پهلوی مکرر به نام‌های مفسرین اوستا مانند ابرگ،نیوگشنسپ،و روشن برمی‌خوریم که دربارهء اصول مذهب زرتشت آراء گوناگون عرضه‌ داشته‌اند اما از آنجا که این گروه از مفسران مقرب دربار ساسانی بوده‌اند از آراء متفاوت آنها به نیکی یاد شده است ولی دیگر مفسرانی که اعتقادات مذهبی آنان‌ مورد پذیرش دولت ساسانی نبوده،از آن جمله سین و مزدک،مورد نکوهش‌ قرار گرفته‌اند.

با قدرتمند شدن کرتیر در دربار امپراتوری ساسانی تغییراتی در نظام سیاسی و مذهبی بوجود آمد که برآیند آن؛ وحدت و یکپارچگی جغرافیای سیاسی ایران، حمایت و حفاظت از موقعیّت ژئوپلیتیک کشور و تبلیغ و ترویج اندیشه سیاسی مذهبی به صورت نظام مند در سراسر امپراطوری ایران زمان ساسانی است.

مطالعات نشان می‌دهد که از آغاز تأسیس شاهنشاهی ساسانی لزوم تئوریزه کردن ایدئولوژی برای نظام سیاسی مطرح بود که اردشیر اوّل با مضامین حماسی و شاپور اوّل با اندیشۀ سیاسی تسامح گرایانه، ایدئولوژی موقتی را ارائه دادند؛ امّا با سلطۀ طبقۀ اشراف، آن‌ها برای مشروعیت در جغرافیای سیاسی ایران و شکل‌دهی به هویّت ملّی در روابط بین‌الملل ایدئولوژی ملّی‌گرایانه برپایۀ آموزه‌های زرتشت ، داستان‌های ملّی و عامیانه و انجام آیین ازدواج با محارم را شکل‌ دادن تا حوزه نفوذ لازم را بدست آورند و برای مشخص کردن قلمرو و مرزهایشان نماد آتشکده را در مناطق مختلف برپا کردند و کرتیر مجری این ایدئولوژِی بود، اشراف که بسیاری از آن‌ها موبد بودند، اداره‌کنندگان واقعی کشور تا دوره قباد و خسروانوشیروان بودند.

فهرست

دولت‌های دگراندیش ستیز و سرکوب‌های معرفتی/ محمد کریمی زنجانی اصل
کرتیر و سیاست اتحاد دین و دولت در دوره‌ی ساسانی/ احمد تفضلی
نگاهی به بدعت‌گرایی در دوره‌ی ساسانی/ تورج دریایی
تفدیس مفرغی موید مویدان کرتیر/ یحیی ذکاء
دین رمزی و بدعت در نظریه‌ی حکومتی ساسانیان/ شائول شاکد ، مرتضی ثابت‌فر
بنیادهای مذهبی حکومت در ایران عهد ساسانی/ علی نقی منزوی
زندیق/ مهرداد بهار
ضد زندیون در دوره‌ی ساسانی و صدر اسلام/ تورج دریایی
زندقه به روایت دایره المعارف اسلام/ فرانسوا دوبلوا ؛ ملیحه کرباسیان
زندقه و زنادقه/ عبدالحسین زرین‌کوب
ملاحظات تاریخی؛ سنجه‌ای برای اشتقاق و معنای زندیق/ محمد کریمی زنجانی اصل