- موجودی: موجود
- مدل: 171897 - 56/1
- وزن: 0.30kg
المضاف الی بدایع الازمان فی وقایع کرمان
نویسنده: حمید الدین احمد بن حامد کرمانی
مصحح: عباس اقبال آشتیانی
ناشر: اساطیر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 72
اندازه کتاب: رقعی گالینگور - سال انتشار: 1391 - دوره چاپ: 1
مروری بر کتاب
موضوع کتاب حاضر، شرح حوادث سال‌های 602 تا 612 ه .ق. و دور سلجوقیان در شهر کرمان است. این اثر، تصحیح بخش‌هایی از کتاب «المضاف الی بدایع الازمان فی وقایع کرمان» تألیف «حمیدالدین احمد بن حامد کرمانی» ملقّب به «افضل کرمان» است.
نگارنده در این کتاب، ضمن شرح کامل تاریخ «کرمان»، تاریخ، «سلاجق کرمان» را نیز به صورت مبسوط شرح داده و چون از لحاظ زمانی، دور چالش به زمان تسلّط «ملک دینار» و دو پسر او «عجم‌شاه» و «فرّخ شاه» و دست‌اندازی‌های «ملوک شبانکاره»، «اتابکان فارس» و عمّال «خوارزمشاهیان» نزدیک‌تر بوده و اسناد و مدارک بیش‌تری از این دوره در اختیار داشته، این قسمت‌ها را مشروح‌تر نوشته و کتاب حاضر، مشتمل بر شرح تاریخ همین دور مذکور است.
اَفضَل‌ُالدين‌ِ كِرمانى، تاج‌الزمان احمد بن حامد، از شاعران، مورخان و پزشكان اواخر قرن 6 و اوايل قرن 7ق در دستگاه آل قاورد (ه م) يا سلجوقيان كرمان. تاريخ تولد او معلوم نيست. از نديمان طغرل شاه سلجوقى (د 563 ق/1168م) بود و در اختلافات فرزندان او، يعنى ملك ارسلان، توران شاه و بهرام‌شاه، بيشتر با ملك ارسلان همراهى داشت.
يكى از مربيان و حاميان او اتابك قطب‌الدين محمد بزقش (د 582ق/1186م) نام داشت كه افضل‌الدين ديوان انشاء او را اداره مى‌كرد و به گزارش خبيصى كه چند قرن بعد كتاب بدايع الازمان افضل‌الدين را تحرير كرده، وي دبير اتابك بوده، «و در محفل پسران طغرل شاه رتبت جلوس داشته است» بدايع الازمان في وقايع كرمان كتابي تاريخي به زبان فارسي اثر افضل الدين كرماني كه در سال 606 ه.ق تاليف آن پايان يافته ومشتمل بر دو مقاله ويك خاتمه ويا يك مقدمه ويك مطلب ويك خاتمه است .مقاله نخستين يا مقدمه مختصر است از تاريخ اسلاف سلاجقه وامراي سلجوقي عراق وخراسان مقاله دوم يا مطلب در تاريخ سلاجقه كرمان وخاتمه در تاريخ ملك دينار تا سال 606 ه . ق است .
گذشته از اين حاوي مطالب سودمني درباره اوضاع جغرافيا يي كرمان ونواحي مختلف آن است .قسمت دوم كتاب اختصاص به تاريخ سلاجقه كرمان دارد. بدايع الازمان فى وقايع كرمان، معروف‌ترين اثر وي كه ظاهراً كتابى مفصل و منشيانه در تاريخ عمومى كرمان، به ويژه سلجوقيان كرمان بوده است. تاكنون نسخه‌اي از اين كتاب شناخته نشده است ..حدود 400 سال پس از افضل‌الدين، يك منشى صاحب ذوق از مردم خبيص كرمان به نام ميرزا محمد ابراهيم خبيصى كه گويا به سلجوقيان كرمان نسب مى‌برده (باستانى، گنجعلى خان، 190)، قسمت عمدة اين كتاب را به روزگار شاه عباس صفوي لفظ به لفظ تحرير كرده است. هر چند در برخى جاها خود مطالبى بدان افزوده، و احتمالاً مطالبى را نيز كاسته است - اما به هر حال آن را به صورتى زنده نگاه داشته است.
نسخة اين تحرير كه در كتابخانة سلطنتى برلين نگهداري مى‌شده، در 1886م به كوشش هوتسما در زمرة انتشارات اوقاف گيب با عنوان تواريخ آل سلجوق چاپ شده است.نسخة كتابخانة برلين در دسترس نيست و شايد در حوادث جنگ جهانى دوم از ميان رفته باشد و بنابر اين، متن چاپى هوتسما ارزش و اهميت ويژه‌اي يافته، هر چند او قسمتهاي اول كتاب را كه تاريخ عمومى بوده، حذف كرده است. اخيراً نسخه‌اي از اين كتاب كه در 1173ق تحرير شده، به دست آمده است كه بايد رونويسى از همان نسخة ميرزا محمد ابراهيم خبيصى بوده باشد (نك: باستانى، مقدمه بر سلجوقيان، 91، حاشيه). اين كتاب نخستين بار در تهران (1343ش/1964م) با عنوان سلجوقيان و غز در كرمان به كوشش باستانى پاريزي به چاپ رسيده است...
گفتنى است مهدي بيانى بدايع‌الازمان را براساس تطبيق و تلفيق پاره‌اي منقولات از آن در آثار ديگر به چاپ رسانده است . «المضاف الی بدایع الزمان فی وقایع کرمان» متمم کتاب «بدایع الزمان» است. این کتاب، مشتمل بر حوادث کرمان از سال 602 تا سال 603 هجری قمری است؛ یعنی زمانی که کرمان به کلی از تصرف امرای غز و شبانکاره و اتابکان فارس خارج شده و بر ناحیه ملک زوزن الملک قوام الدین که یکی از دست نشاندگان «سلطان محمد خوارزمشاه» بود حکومت می کرد. در سال 1330 شمسی هنگامی که استاد مرحوم «عباس اقبال» در رم اقامت داشت، ضمن مطالعه فهرست کتاب های خطی «کتابخانه واتیکان» به این کتاب برخورد نمود و اقدام به عکس برداری از آن کرد.
