از خشم و هیاهو تا سمفونی مردگان

از خشم و هیاهو تا سمفونی مردگان

نویسنده: جواد اسحاقیان
ناشر: ققنوس
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 134
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1387 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب 

این کتاب تاملی است بر دو رمان ستوده شده در ادبیات ایران و جهان، یعنی «سمفونی مردگان» و «خشم و هیاهو»، که هر دو ذهن و زمان جامعه خویش را به تصویر می‌کشند. نویسنده با گزاره‌های جامعه‌شناختی هر دو اثر را می‌کاود و با رمزگشایی از استعاره‌ها و مجازها، مخاطبان را به تأملی دیگر و به بازخوانی هر دو رمان دعوت می‌کند.

"جیسن" در رمان ویلیام فاکز و همتایش "اورهان" در رمان عباس معروفی، پاسدار مرزهای زمان کمی و گذرای اکنون هستند، جیسن" کوچک‌ترین پسر آقای کامپسن زمیندار ایالات جنوبی آمریکا است و ذهنیتی سوداگرانه دارد و از آن‌جا که نرخ سود پنبه در اتحادیۀ غربی پیوسته در حال نوسان است، به ساعات و دقایق زمان هم سخت وابسته است.

همۀ حالات، شادی وغم و امید و ناامیدی، وی با کاهش و افزایش مضنۀ پنبه (محصول اصلی ایالت جنوبی) ارتباط دارد و جز اکنون زمانی نمی‌شناسد. با این همه همیشه وقت کم می‌آورد و به موقع نمی‌تواند از زیان‌های اقتصادی خود جلوگیری کند. آن‌چه برای جیسن ارزش ندارد، مقولات علمی، عاطفی و انسانی است و آن‌چه پندار، گفتار و کردارش را تعیین می‌کند، محاسبات مادی، اقتصادی و دنیوی است.

همتای جیسن در سمفونی مردگان، "اورهان اورخانی" است. زمانی که وی با آن سروکار دارد زمان کمی است. او نیز چون جیسن مغازه‌دار است و همۀ هم و غمش دور و تباه کردن اعضای باقی‌ماندۀ خانواده است تا میراث پدر را یک‌جا تصاحب کند. اثر حاضر تاملی است بر زمان و ذهن در دو اثر خشم و هیاهو اثر ویلیام فاکز و سمفونی مردگان اثر عباس معروفی. نویسنده گزاره‌های جامعه‌شناختی هر دو اثر را می‌کاود و با رمزگشایی از استعاره‌ها و مجازها مخاطبان را به تاملی دیگر و بازخوانی هر دو رمان دعوت می‌کند.

کتاب‌های «از خشم و هیاهو» و «سمفونی مردگان» از جمله رمان‌هایی هستند که در ادبیات ایران و جهان بسیار ستوده شده‌اند. هر دو رمان ذهن و زمان جامعه خویش را به تصویر می‌کشند و به چرایی‌های بسیار راه می‌برند. این کتاب تأملی است بر زمان و ذهن در این دو اثر، نویسندۀ گزاره‌های جامعه‌شناختی هر دو اثر را می‌کاود و با رمزگشایی از استعاره‌ها و مجازها، مخاطبان را به تأملی دیگر و به بازخوانی هر دو رمان دعوت می‌کند.

سال ١٨٨٩ در تاریخ فلسفه، سال تعیین‌کننده‌ای است. در این سال «برگسون» نخستین اثر خود را با عنوان داده‌های بی‌واسطۀ وجدان منتشر ساخت که رسالۀ دکترای او بود. در این اثر برای نخستین بار، برداشتی تازه از مقولۀ زمان مطرح شد. برگسون به دو گونۀ زمان باور داشت. نخست زمان دروغین، ریاضی، مکانیکی یا بدل زمان که وی آن را زمان تقویمی می‌نامید، زمانی که ساعت آن را نشان می‌دهد. و زمان ارزشی و کیفی که او آن را زمان حقیقی می‌خواند و به باورش همان حرکت عقربه‌های ذهن آدمی است.

نخستین زمان، امری بیرونی است و تقویم، حرکت زمین، سیارات و اجرام آسمانی آن را تعیین می‌کند و دومین زمان، روندی درونی، ذهنی و روانی است. وقتی می‌اندیشیم، برگذشته‌ای حسرت می‌خوریم، به کشف و شهودی می‌رسیم، به ارزیابی پندار، گفتار و کردار خود در آیینۀ جان می‌پردازیم، با زمان حقیقی سروکار داریم و چون اجازه می‌دهیم زمان بیرونی و تقویمی بر ما عارض شود بی‌آن‌که مجالی برای درنگ فلسفی، چالش جسم با جان، رویارویی درون با بیرون و مواجهۀ زمان کمی و کیفی داشته باشیم، بی‌گمان، معروض زمان تقویمی شده‌ایم. کتاب «از خشم و هیاهو تا سمفونی مردگان» سعی در مقایسه و تطبیق این زمان‌ها دارد.