ابن خلدون و علوم اجتماعی

ابن خلدون و علوم اجتماعی

نویسنده: جواد طباطبایی
ناشر: ثالث
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 384
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1391 - دوره چاپ : 2

مروری بر کتاب

گفتار در شرایط امتناع علوم اجتماعی در تمدن اسلامی

کتاب «ابن خلدون و علوم اجتماعی» از یک سو خوانشی مستقل و ایرانی از اندیشه ابن خلدون و اثر مهم وی «مقدمه» است و از سوی دیگر اثری است پراهمیت در باب وضعیت علوم اجتماعی در ایران. این کتاب از معدود نوشته های جدی است که درباره فلسفه و مبانی نظری علوم انسانی و اجتماعی در کشور ما به بحث پرداخته و نشان داده است که علوم اجتماعی ما در وضع کنونی دارای خصلت ایدئولوژیک است.

از سوی دیگر کتاب ابن خلدون را باید نخستین اثری دانست که طباطبایی در آن مفهوم انحطاط را، که موضوع آثار وی در دهه ۸۰ بودند، به گونه ای منضبط و منسجم طرح کرده است. لازم به ذکر است که مفهوم کانونی آثار پیش از ابن خلدون عموما «زوال» بوده است.؛ زوال بیشتر ناظر بر اندیشه است اما انحطاط مفهومی است گسترده تر که تمامی شوون تمدنی از جمله ساحت اندیشه را دربرمی گیرد...در این اثر "جواد طباطبایی" کسانی را که معتقدند ابن خلدون مبتکر بنیان‌گذار علوم اجتماعی در تمدن اسلامی است، رد می کند.

در این کتاب تلاش می شود تا جامعه شناسی برخی از ابعاد معرفت و روش شناسی نویسنده درباره علوم جدید اجتماعی، به ویژه ایده‌ی امتناع "عبدالرحمان بن محمد بن ابن خلدون" از علوم اجتماعی، تحلیل و تفسیر شود. به همین دلیل، ابتدا رابطه‌ی بین فلسفه و تفکر ابن خلدون با سنت مورد بررسی قرار می‌گیرد و پس از آن بحثی در مورد مبناهای کلامی نظریه‌ی اجتماعی وی در الهیات و علم کلام متاخر صورت می‌گیرد.

سپس با تأملی در اندیشه‌های افلاطون، فارابی و ابن خلدون، دیدگاه فلسفه اسلامی در مورد ماهیت جامعه بشری مورد بررسی قرار می گیرد و به جنبه هایی از "نظریه عمران ابن خلدون" و طرح و مبانی این دانش به تفصیل پرداخته می‌شود و سپس با مبانی معرفتی علوم اجتماعی قیاس می‌شود.