سرزمین فومنات با چهار نقطه‌ی قدیمی و تاریخی فومن، تولم، گسکر، و شفت بخشی از استان گیلان محسوب می‌شود. در کتاب حاضر به صورت تک‌نگاری به مسائل طبیعی، تاریخی، جغرافیایی، اجتماعی، انسانی و اقتصادی این بخش از گیلان غربی پرداخته می‌شود. بیش‌تر مطالب مربوط به سه شهرستان فومن، صومعه‌سرا و شفت به همراه روستاهای هریک است که تا دهه‌ی سی در تقسیمات کشوری با عنوان "فومنات" شناخته می‌شدند.

مردم این نواحی از دو قوم گیل و تالش تشکیل شده‌اند. گیل‌ها در ابتدا در نواحی جلگه‌ای و تالش‌ها در نواحی کوهستانی می‌زیستند. مطالب کتاب در پنج فصل گنجانده شده است. در فصل اول ضمن معرفی شهر گیلان سیمای طبیعی فومنات ترسیم شده است که از آن جمله می‌توان به موقعیت جغرافیایی، مشخصات اقلیمی، منابع آب و خاک و... اشاره کرد. فصل دوم به تاریخ عمومی فومنات اختصاص دارد و مباحثی چون قدمت ناحیه، شورش‌های رخ‌داده، رویدادهای طبیعی، آثار تاریخی، نامداران و مشاهیر فومنات را دربردارد.

در بخش سوم ویژگی‌های انسانی اجتماعی فومنات ذکر می‌شود که مطالبی هم‌چون جمعیت، قومیت، زبان، آداب و رسوم و دیگر مسائل مربوط به آن را شامل می‌شود. در بخش چهارم از تمام خصوصیات اقتصادی، از جمله زمین، مالکیت، امور کشاورزی، دامداری و صنایع دستی سخن می‌رود و در بخش پایانی نیز تاریخچه‌ی ادارات و موسسات قدیم و اولیه بررسی می‌گردد.