آئین شهریاری و دینداری

سیاست - نامه 2

صاحب این قلم دیری است بدین دقیقه تفطن یافته است که زخمی که فقدان فضلیت عدالت بر پیکر این دیار افتاده، بسی کاری‌تر از زخم زوال آزادی است، چرا که اگر نشانی از آزادی در تاریخ سیاست این دیار دیده نمی‌شود جز بدان سبب نیست که عدالت در آن حضوری قوی و غنی نداشته است. آزادی حسنه‌ای از حسنات عدالت است و در غیاب عدالت، آزادی یتیم است، و "آزادی عادلانه" تنها معجون شفا بخشی است که می‌تواند هم از طعن دشمنان آزادی به سلامت بجهد و هم بر زخم طالبان حریت، به عدالت مرهم نهد.

این است سر آنکه در این کتاب، که همچون خواهر بزرگترش، پاره‌ای از تاریخ سیاست در این دیار است، قلم به همنشینی با عدالت میل بیشتر کرده است و در بیان آن فضیلت فاخر جهدی بلیغ‌تر ورزیده است. و هر جا در خطابه یا مصاحبه‌ای فرصتی یافته، از عنایت و اشارت بدان رو نکرده‌اند است. درون مایه این کتاب، که سرشتی سیاسی، اجتماعی دارد، و بیشتر نظریه‌پردازانه و کلی است تا واقعه‌نویسانه و جزئی، از سه گونه خارج نیست: یا نامه‌هایی که به اقتضای حال زمانه و به انگیزه توضیحی یا تظلمی نوشته شده‌اند، یا مصاحبه‌هایی تابع پرسش‌های پرسشگران جراید، یا سخنرانی‌هایی برای دانشجویان و غیر هم. القاء شده در مناسبت‌‌ها و شهرها و کشورهای مختلف. و همه در هر حال، نمایانگر گوشه‌ای از فعالیت‌های فکری و اجتماعی صاحب این قلم‌اند، در این زمانه پر ابهام و پر آشوب، و آیینه احوال این مرز و بوم‌اند در این قطعه نا تراشیده از تاریخ، و همه معطوف به طرح و حل نکته‌ای در باب دیانت و معرفت و معدلت و حریت و سیاست‌اند، برآمیخته به اشاراتی بیوگرافیک و تاریخی. 

مجموعه حاضر که در بردارنده مباحث سیاسی و اجتماعی است شامل سخنرانی‌ها، مصاحبه‌ها و نامه‌های دکتر "عبدالکریم سروش "در ماه‌ها و سال‌های اخیر است که گوشه‌ای از فعالیت‌های وی را بازگو می‌کند .در بخش اول کتاب دوازده سخنرانی آمده که عبارت‌اند از:

1 ـ گفتمان دینی در جامعه ایرانی
 2ـ دین و جامعه مدنی، 
3ـ سقف آزادی،
 4ـ دینداری و آیین شهریاری،
 5ـ حقوق بشر و تکالیف دینی، تفاهم یا تزاحم،
 6ـ پیش فرض‌ها و مدلولات کلامی و معرفت شناختی انقلاب اسلامی،
 7ـ اسلام و غرب :گفتگوی تمدن‌ها،
 8ـ پیرامون وحدت،
 9ـ تربیت اسلامی بر الگوی شخصیت پیامبر (ص)،
 10ـ سخنی با دانشجویان مظلوم :تقلید سیاسی ممنوع،
 11ـ طالقانی و رجوع به قرآن،
 12ـ آزادی عادلانه .

در بخش دوم متن چهارده مصاحبه با دکتر سروش و در بخش سوم متن شش نامه ایشان در زمینه مقولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی سال‌های اخیر کشور به چاپ رسیده است که عناوین تعدادی از آنها بدین قرار است : 
دو دهه تلاش برای استقرار دین در جامعه
شادی
درباره انقلاب فرهنگی و چیزهایی که قرار بود بشود
دین و سیاست و سینما
نه چپ و نه راست، بلکه استبداد و ضد استبداد
دوره سوم روشنفکری، باز تفسیر اندیشه‌های دینی
فقیه در ترازو
در خصوص انتخابات بهمن ماه 1378