سفرنامه های ونیزیان در ایران

سفرنامه های ونیزیان در ایران

نویسنده: گروه نویسندگان
مترجم: منوچهر امیری
ناشر: خوارزمی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 507
اندازه کتاب: وزیری لب برگشته - سال انتشار: 1349 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : جلد و پنجاه صفحه ابتدایی و انتهایی کتاب رد زردی دارد 

مروری بر کتاب 

شامل شش سفرنامه

 این کتاب مشتمل بر شش سفرنامه است که پنج تاى آن را چهار تن از سفیران ونیزى و یکى را بازرگانى گمنام، از همان دیار نوشته است. هر یک از این نمایندگان سیاسى در طى اقامت خود در ایران، فرصت یافتند تا به سیر و سیاحت در شهرهاى ایران پرداخته و گزارش‏ هاى سودمندى از اوضاع سیاسى، اجتماعى، اقتصادى و فرهنگى این سرزمین گردآورند، و پس از بازگشت به موطن خویش در اروپا، یادداشت‏هاى شخصى خود را تحت عنوان «سفرنامه» چاپ و منتشر سازند.

این سفرنامه‏ ها در شکل دادن به مکتب «ایران شناسى» در غرب کمک شایانى نمود. سه سفرنامه اول این کتاب (باربارو، زنو، کنتارینى) درباره‏ ى اوزون حسن و وقایع دوران حیات او اختصاص دارند. کنتارینى و باربارو شرح ماجراهاى سفر خویش را در سال‏هاى  ١۴٧۶م / ٨٨١ه.ق  و  ١۴٧٧م / ٨٨٢ه.ق  به پایان می ‏برند و سفرنامه‏ ى زنو با بازگشت او به ونیز در سال  ٨٧٨ ه.ق خاتمه می ‏یابد. نویسندگان سفرنامه‏ هاى ونیزیان در فاصله‏ ى سال‏هاى حکومت اوزون حسن آق قوینلو ( ٨٨٢ - ٨۵۶ ه.ق) تا سال‏هاى سلطنت شاه طهماسب صفوى ( ٩٨۴ - ٩٣٠ ه.ق) به ایران آمده ‏اند.

هر یک از این نمایندگان سیاسی در طی اقامت خود در ایران، فرصت یافتند تا به سیر و سیاحت در شهرهای ایران پرداخته و گزارش‌های سودمندی از اوضاع سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی این سرزمین گردآورند، و پس از بازگشت به موطن خویش در اروپا، یادداشت‌های شخصی خود را تحت عنوان «سفرنامه» چاپ و منتشر سازند. این سفرنامه‌ها در شکل دادن به مکتب «ایران شناسی» در غرب کمک شایانی نمود. سه سفرنامه اول این کتاب (باربارو، زنو، کنتارینی) درباره ی اوزون حسن و وقایع دوران حیات او اختصاص دارند.

کنتارینی و باربارو شرح ماجراهای سفر خویش را در سال‌های ۸۸۱/ ۱۴۷۶ و ۸۸۲/ ۱۴۷۷ به پایان می‌برند و سفرنامه ی زنو با بازگشت او به ونیز در سال ۸۷۸ ه. ق خاتمه می‌یابد. نویسندگان سفرنامه‌های ونیزیان در فاصله ی سال‌های حکومت اوزون حسن آق قوینلو (۸۸۲- ۸۵۶ ه. ق) تا سال‌های سلطنت شاه طهماسب صفوی (۹۸۴- ۹۳۰ ه. ق) به ایران آمده‌اند. انگیزه اصلی مسافرت آنها به جز آجلوللو و بازرگان ونیزی، دلیل سیاسی بود. تا بر اثر اتحاد با ایران، امپراتوری عثمانی را تحت فشار قرار داده و از توسعه و بسط قدرت عثمانیان جلوگیری کنند.

...سفرنامه ی باربارو دقیق تر و با ارزش تر از سفرنامه‌های کاترینو زنو و کنتارینی است. باربارو مردی موشکاف و بصیر بود. او طی سفرهای اول خود به شرق با زبان‌های ترکی و پارسی آشنایی کافی یافت. سفرنامه ی باربارو مطابق دو سفر او به شرق، به دو بخش تقسیم می‌شود. ولی تعیین زمان دقیق مسافرت او مشکل است. بخش اول سفرنامه ی او شامل سفر به تانا، تلاش بی نتیجه ی او و همراهانش جهت دست یافتن به گنج را بازگو می‌کند.

بخش دوم این سفرنامه نیز درباره ی ایران است. باربارو در تایید درستی گفتار و سلامت نگارش خویش خواننده را متقاعد می‌سازد که اطلاعات ارائه شده از طرف او عین واقعیت است. بنابراین جهت اطمینان بخشیدن به سخن خود گاهی اوقات به شواهدی اشاره می‌کند. باربارو همچنین درباره ی محصولات کشاورزی و فرآورده‌های مناطق دیگر مطالب ارزنده‌ای ذکر کرده است. او اطلاعات جالبی درباره ی تاتارهای ساکن تانا ارائه می‌کند.

وی در مورد فرهنگ زندگی و خوراک آنها توصیف جالبی عرضه کرده، به گیاه خواری و عدم مصرف نمک نزد آنها اشاره نموده است. وی در مورد آیین دادخواهی تاتارها نیز نکات جالبی آورده است. مهم‌ترین نگرش باربارو درباره ی ایران، وصف شهرها است که در آن به تشریح مردم، آب و هوا، کسب کار، زندگی روزمره، موقعیت جغرافیایی، اقتصاد کشاورزی و غیره پرداخته است.