هابز

نویسنده: جورج مک دانلد راس
مترجم: سیدمسعود آذرفام
ناشر: ققنوس
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 254
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1398 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

هابز، این طلایه دار بزرگ عصر جدید را، به درستی با شاهکارش در علم سیاست، یعنی لویاتان می شناسند. خود این کتاب به تنهایی برای پی بردن به اهمیت هابز کفایت می کند، چرا که او در این کتاب برای نخستین بار بنیادهای اندیشه ی سیاسی جدید را به منسجم ترین و جامع ترین شکل تبیین کرده است. از این رو، خوانش هابز برای ما که دیری است سودای تجدد داریم نه فقط سودمند که ضروری است.

اما اندیشه ی هابز صرفا در سیاست خلاصه نمی شود و تأملات او، که واجد اصالت و بداعت اند، در حوزه هایی همچون الهیات، متافیزیک، معرفت شناسی، زبان شناسی و علم النفس نیز تأثیر بسزایی داشته اند. کتابی که در دست دارید یکی از بهترین شرح های مقدماتی بر اندیشه ی هابز به شمار می رود که از سویی تقریبا همه ی سویه های اندیشه ی این فیلسوف را پوشش می دهد و از سوی دیگر با ارجاع مکرر به متون اصلی او خواننده را به مطالعه ی خود این متون رهنمون می سازد.

برابر مقدمات فلسفی و وجودشناختی که در دو اثر دیگر هابز «جسم» و «طبیعت انسانی»، به تفصیل آمده‌است، فقط اجسام وجود دارند که ممکن است اجسام مادی به معنای دقیق کلمه (یا طبیعی) و اجسام سیاسی (مصنوعی) باشند. از سویی، انسان بخشی از ماده است و از آن تشکیل شده‌است و از سوی دیگر، به عنوان موجودی که می‌تواند اجسام مصنوعی به وجود آورد سازنده و فاعل نظریهٔ سیاسی است.

شناخت‌ها مجموعهٔ احساس‌هاست که به نوبه خود دگرگونی‌ها، یعنی حرکاتی است که در اجسام محسوس ایجاد شده و به وسیله اعصاب به مغز انتقال یافته‌است. ادراکات ما از جهان احساس دگرگونی‌های مربوطی است که در جوهر دماغی وارد می‌شود و بنابراین، این ادراکات اموری ذهنی‌اند. غریزه‌های غلبه‌ناپذیری تعیین‌کنندهٔ دقیق همهٔ اعمال انسان‌اند. در اعمال انسان جایی برای آزادی وجود ندارد و خیر و شر اموری نسبی‌اند: خیر با مطلوب و شر با نامطلوب یگانه است.