آینه جان

سردبیر و مدیر مسئول: جمال الدین‌ جمالی‌
ناشر: کانون‌ سردفتران‌
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 300
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1350  - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : نو ؛ واجد عکس های خاندان سلطنتی

مروری بر کتاب

مصور _ رنگی - تعدادی گلاسه

سال سیزدهم ؛ مخصوص جشن های دو هزار و پانصدمین سال بنیانگزاری شاهنشاهی ایران

به‌نام‌ خداوند جان‌ آفرین‌                      حکیم‌ سخن‌ در زبان‌ آفرین‌

 کانون‌ سردفتران‌ و دفتریاران‌ از ابتدای‌ تأسیس‌ تا سال‌ 1336 نشریه‌ای‌ نداشت‌. در آن‌ سال‌ هیئت‌ مدیره‌ وقت‌ کانون‌ تصمیم‌ به‌ انتشار نشریه‌ای‌ خاص‌ برای‌ سردفتران‌ گرفتند و ابتدا چند شماره‌ بولتن‌ (نشریه‌ داخلی‌) به‌طور نامنظم‌ انتشار دادند و پس‌ از دریافت‌ مجوز و پروانه انتشار مجله، اولین‌ شماره‌ مجله‌ «کانون‌ سردفتران‌» در دی‌ماه 1336 چاپ‌ و منتشر شد که صاحب‌ امتیاز آن‌ مرحوم‌ جمال‌الدین‌ جمالی‌ سردفتر وقت 29 تهران‌ و نایب‌ رئیس‌ کانون در آن زمان بود.

توضیح اینکه در آن‌ دوره، رئیس‌ (افتخاری‌) کانون‌ سردفتران‌ وزیر دادگستری‌ بود و مسؤول‌ کانون‌ سمت‌ نیابت‌ رئیس را داشت. به هر حال، مجله‌ به‌وسیله‌ هیئت‌ تحریریه‌ و برخی‌ از نویسندگان‌ که سردفتر نبودند، منتشر گردید و شماره‌های 2 و 3 آن‌ در ماه‌های‌ بهمن‌ و اسفند 1336 از چاپ‌ بیرون‌ آمد. نام‌ مجله‌ در پشت‌ جلد «کانون‌ سردفتران‌» بود که‌ آن را نشریه‌ علمی‌، حقوقی‌ ـ اقتصادی‌ معرفی‌ و محل‌ اداره‌ آن را اداره‌ کانون‌ سردفتران‌ واقع‌ در خیابان‌ سپه‌ قید کرده‌ بودند.

هیئت‌ تحریریه‌ طی‌ مقاله‌ای‌ به‌ عنوان‌ «بیان‌ مقصود» هدف‌ انتشار مجله‌ را چنین‌ بیان‌ کرده‌اند:
1 ـ ایجاد طرح‌ قوانین‌ مفید و تازه‌ و تغییر و فسخ‌ قوانین‌ و مقررات‌ مضر به‌حال‌ اجتماع‌ و بالا بردن‌ سطح‌ مقررات‌ سوداگری‌ به‌ نسبت‌ سطح‌ فرهنگ‌ و دانش‌ عمومی‌ و احتیاجات‌ روز.
2 ـ بحث‌ و انتقاد در اطراف‌ قوانین‌ و مقرراتی‌ که‌ در آینده‌ به‌ مجلس‌ عرضه‌ خواهد شد.
3 ـ تحقیق‌ در چگونگی‌ قوانین‌ مشابه‌ و ترجمه‌ و تطبیق‌ قوانین‌ و مقررات‌ زندگانی‌ اجتماعی‌ و اقتصادی‌ ملل‌ متمدن‌ جهان‌ و سنجش‌ میزان‌ ارزش‌ قوانین‌ موجود کشور با آنها.
4 ـ بحث‌ جدی‌ و دقیق‌ درباره‌ وظایف‌ سردفتران‌ و دفتریاران‌ و کارمندان‌ دفاتر و تعیین‌ تکلیف‌ آنها از نظر مسؤولیت‌های‌ قانونی‌ و بازخواست‌ انتظامی‌ در مقابل‌ دولت‌ و اشخاص‌ و حد و حدود وظایف‌ هر یک‌ از آنان‌ و وضع‌ مقررات‌ تضامنی‌ برای‌ حفظ‌ حیثیت‌ و شؤون‌ دفاتر.
5 ـ ترجمه‌ و نشر مباحث‌ علمی‌ مربوط‌ به‌ مسایل‌ حقوقی‌ و فقه‌ اسلامی‌ و همچنین‌ طبع‌ و نشر ترجمه‌ قوانین‌ آمره‌ ممالک‌ خارجی‌ راجع‌ به‌ طرز انتخاب‌ و انتصاب‌ و میزان‌ مسؤولیت‌ و چگونگی‌ محاکمه‌ و مجازات‌ سردفتران‌ و کارمندان‌ متخلف‌ و میزان‌ و نحوه‌ حمایت‌ قانونی‌ که‌ از آنان‌ می‌شود.

6ـ مجاهده‌ برای‌ زندگی‌ نیک‌ و شرافتمندی‌ که‌ شایسته‌ طبقه‌ سردفتر است‌ و اهتمام‌ در راندن‌ هر نامطبوع‌ و ناملایم‌ و نپذیرفتن‌ هر امری‌ که‌ مضر به‌ حیثیت‌ و شخصیت‌ سردفتران‌ ضروری‌ یک‌ دفترخانه‌ و قدر اقل‌ و مسلم‌ وسایل‌ زندگانی‌ کارمندان‌ دفاتر که‌ بی‌شک‌ به‌ سهم‌ خود در نیک‌ و بد گردشکار دفترخانه‌ مؤثرند و جستجوی‌ دقیق‌ طرق‌ قانونی‌ و عقلی‌ برای‌ تأمین‌ آن‌.
در ضمن‌ در پایان‌ مقاله‌ اشاره‌ شده‌ بود که‌ کانون‌ سردفتران‌ به‌ علت‌ نداشتن‌ محل‌ مناسب‌ تاکنون‌ از انتشار مجله‌ محروم‌ بوده است.

آن‌چنان که‌ اهداف‌ مجله‌ در آن‌ زمان‌ نشان‌ می‌دهد همگی‌ آن اهداف به گونه‌ای مستقیم‌ و یا غیرمستقیم‌ مربوط‌ به‌ سردفتران‌ و دفتریاران‌ بوده‌ است‌. متأسفانه‌ انتشار آن‌ مجله‌ از شماره‌ 3 به‌ بعد دچار وقفه‌ شد تا اینکه‌ 5 سال‌ و سه‌ ماه‌ بعد یعنی‌ در تیرماه‌ 1342 شماره‌ پنجم‌ مجله‌ چاپ‌ شد که‌ تا اسفند همان‌ سال‌ تا شماره‌ 12 طبع‌ و انتشار یافت. یعنی در مدت‌ 7 سال‌ فقط 12 شماره‌ منتشر شد. اما در سال‌ هشتم،‌ در فروردین‌ 1343 دوباره‌ به‌طور منظم‌ منتشر شد که‌ شماره‌ 12 آن‌ در اسفند 1343 از چاپ‌ درآمد. در شماره‌ اول‌ سال‌ هشتم‌ نام‌ صاحب‌ امتیاز، مرحوم‌ جمال‌الدین‌ جمالی‌ و سردبیر یا رئیس‌ هیئت‌ تحریریه‌، مرحوم‌ علی‌اصغر فراسیون‌ (سردفتر سابق‌ 55 تهران‌) ذکر شده‌ که‌ مطالب، تحت‌ نظارت‌ هیئت‌ تحریریه‌ چاپ‌ می‌شده است. ولی‌ در هیچ‌ یک‌ از شماره‌های‌ مجله‌ در سال‌ هشتم‌ نام‌ اعضای هیئت‌ تحریریه‌ اعلام‌ نشده‌ است. در پایان‌ شماره‌ 12 سال‌ هشتم‌ به‌ تاریخ‌ اسفند 1343 فهرست‌ اسامی‌ سردفتران‌ و دفتریاران‌ و محل‌ وقوع‌ دفاتر را چاپ‌ کرده‌اند که‌ تا شماره‌ 448 دفترخانه‌ در آنجا دیده‌ می‌شود. البته‌ بعضی‌ از دفترخانه‌ها تا آن‌ زمان‌ تشکیل‌ نشده‌ بودند.

 سال‌ نهم‌، مجله‌ از فروردین‌ماه 1344 منتشر شده‌ و مرتباً 12 شماره تا آخر اسفند‌ماه 1344 چاپ‌ کرده‌اند و بازهم‌ در سال دهم پس از سه‌ ماه وقفه‌، اولین‌ شماره‌ آن در تیرماه 1345 و آخرین‌ شماره‌ (12) در تیرماه 1346 منتشر گردیده‌ است. در شماره‌ اول‌ سال‌ دهم برای‌ اولین‌ بار اسامی‌ نویسندگان‌ به‌جز هیئت‌ تحریریه‌ به‌این‌ شرح‌ در صفحه‌ پشت‌ جلد آمده‌ است‌: آقایان‌؛ سید‌علی‌اصغر فراسیون‌، جمال‌الدین‌ جمالی‌، سید جعفر غضبان‌ و مرتضی‌ مدرسی‌ چهاردهی‌ که‌ هردو سردفتر نبودند، ـ‌محمدتقی‌ سینایی‌، ریحان‌اله‌ قاضی‌ زاهدی‌ که‌ سردفتر بوده‌اند‌ـ مرحوم‌ شریعت‌ سنگلجی‌، اکبر طیب‌زاده‌، آرتور بریزیان‌، یوسف‌ اعتصامی‌ که‌ هیچ‌کدام‌ سردفتر نبودند و ترجمه‌ای‌ از آثار آرتور وستر مارک‌. در سال‌ یازدهم‌، مجله‌ دوباره دچار بی‌نظمی‌ شده‌ و گردانندگان‌ آن‌ تنها موفق‌ به‌ انتشار سه‌ شماره‌ شدند؛ شماره‌ اول‌ مرداد‌ماه 1346 و شماره‌ دوم‌ مهر و آبان‌ 1346 و شماره‌ سوم‌ آذر‌ماه 1346 که‌ این‌ وقفه‌ در سال‌ دوازدهم تا سال‌ 1347 هم‌ ادامه‌ داشته‌ است‌. گویا علت‌ آن‌ قطع‌ بودجه‌ مجله‌ از طرف‌ هیئت‌ مدیره‌ وقت‌ بوده‌ است‌. زیرا در این‌ سال‌ فقط‌ یک‌ شماره‌ در آذر 1347 آن‌ هم‌ به‌ هزینه‌ شخصی‌ صاحب‌ امتیاز (جمال‌الدین‌ جمالی‌) منتشر شده‌ و نام‌ آقای‌ سیدعلی‌اصغر فراسیون‌ به‌عنوان‌ سردبیر در مجله‌ نیامده‌ است‌.

 سال‌ سیزدهم، فعالیت مجله‌ با انتشار شماره‌ یک و 2 در بهمن‌ و اسفند 1348 آغاز شده‌ و شماره‌ 12 آن‌ در تیر ـ مرداد 1350 خاتمه‌ یافته‌ و یک‌ شماره‌ مخصوص‌ هم‌ به‌ مناسبت‌ جشن‌ 2500 ساله‌ شاهنشاهی‌ چاپ‌ شده‌ است‌. گویا سردرگمی‌ و نامنظمی‌ هنوز پایان‌ نیافته‌ بود، چون‌ در سال‌ چهاردهم یک‌ شماره‌ ( شماره‌ یک ) در آذر‌ماه 1350 و یک‌ بار هم‌ یک‌ شماره‌ (احتمالاً به اشتباه) زیر‌عنوان شماره‌ یک در بهمن‌ماه 1350 منتشر شده‌ است‌ و شماره‌های‌ 2 تا 12 به‌طور نامنظم‌ تا آخر آذر ماه 1352 از طبع‌ درآمده‌ است‌. در شماره‌ یک تا 6 نام‌ سردبیر ندارد و اما در شماره‌ 7 سردبیر آقای‌ سیدحسن‌ نقیب‌زاده‌ طباطبایی نائینی‌ معرفی‌ شده‌ است‌ ولی‌ باز هم‌ از شماره‌ 8 تا 12 فقط‌ نام‌ صاحب‌ امتیاز یعنی‌ جمال‌الدین‌ جمالی‌ آمده‌ و از ذکر نام‌ سردبیر خبری‌ نیست.

در سال‌ پانزدهم هم‌ باز اشکالات‌ دامن‌گیر گردانندگان‌ شده‌ و شماره‌ اول‌ در فروردین‌ و اردیبهشت‌ 1353 و شماره‌ 2 در خرداد ـ تیر 1353 و شماره‌ 3 و 4 در مهر ـ آبان‌ 1353 از چاپ‌ درآمده‌ ولی‌ باز‌هم‌ در بهمن‌ ـ اسفند 1353 یک‌ شماره‌ (به اشتباه) زیر‌عنوان‌ شماره‌ 4 منتشر شده‌ است‌. در شماره‌ اول‌ سال‌ پانزدهم فروردین‌ و اردیبهشت‌ 1353 برای‌ اولین‌ بار نام‌ هیئت‌ تحریریه‌ به‌ این‌ شرح‌ آمده‌ است‌؛ نام‌ صاحب‌ امتیاز و مدیر: جمال‌الدین‌ جمالی و آقایان‌ سیّد‌علی‌اصغر فراسیون‌، محمدتقی‌ طباطبایی‌، محمدتقی‌ سینایی‌، محمد علومی‌ و پرویز جوان‌ به‌عنوان‌ هیئت‌ تحریریه‌ که‌ همگی‌ آنان‌ از سران‌ دفاتر بوده‌اند. در شماره‌ 3 و 4 به‌ تاریخ‌ مهر و آبان‌ 1353 علاوه‌ بر اعضای قبلی‌ هیئت‌ تحریریه‌ نام‌ آقای‌ سید حسین‌ اسعدی‌ هم‌ به‌عنوان‌ عضوی‌ از هیئت‌ تحریریه‌ آمده‌ است‌.

در شماره‌ 4 بهمن‌ و اسفند 1353 گویا سردبیری‌ مجله‌ را به‌ مرحوم‌ پارسا تویسرکانی‌ سپرده‌اند که‌ شغل‌ سردفتری‌ نداشته است. از این‌ دوره‌ به‌ بعد در سال‌ 1354 اردیبهشت‌ماه دنباله‌ مجله‌ زیر‌عنوان شماره‌ 5 شروع‌ به‌ انتشار کرده‌ و شماره‌ دهم‌ آن در آذر 1354 چاپ‌ شده‌ که‌ سال‌ انتشار آن‌ را سال‌ 16 ذکر کرده‌اند. در سال‌ 1355 آخرین‌ سال‌ انتشار مجله‌ کانون‌ دوره‌ قدیم‌ فقط‌ یک‌ شماره‌ در مردادماه منتشر شده‌ و در صفحه‌ 57 شماره‌ یک‌، نام‌ اعضای هیئت‌ تحریریه‌ هم‌ آورده شده است. متأسفانه‌ از آن‌ زمان‌ به‌ بعد دیگر مجله‌ کانون‌ منتشر نشد تا مهر 1376 که‌ بعد از 22 سال، دوره‌ دوم‌ مجله‌ زیر‌عنوان‌ دوره‌ دوم‌، سال‌ 41 مجدداً آغاز به‌ انتشار کرد که‌ شرح‌ آن‌ خواهد آمد. در پایان‌ این‌ قسمت‌ باید گفته‌ شود که‌ برخلاف‌ اهداف‌ مذکور در شماره‌ اول‌ مجله‌ اکثر مقالات‌ آن‌ ارتباط‌ مستقیم‌ یا غیر‌مستقیمی‌ با مسایل دفاتر اسناد رسمی‌ نداشته‌ و به‌جز انتشار بعضی‌ آراء شورای‌ عالی‌ ثبت‌ در سال‌های‌ آخر مطلب‌ مهمی‌ در خصوص‌ دفاتر اسناد رسمی‌ در آن‌ نمی‌بینیم‌ و این‌ موضوع‌ در دوره‌ بعدی‌ (دوره دوم) کاملاً بالعکس‌ شده‌ و اکثر مقالات‌ در ارتباط‌ با ثبت‌ و دفاتر اسناد رسمی‌ می‌باشد.

مسأله‌ دیگر، وابستگی‌ مجله‌ دوره‌ اول‌ به‌ قوه‌ مجریه‌ است که به همین دلیل مطالب‌ صرفاً تبلیغی‌ برای‌ دولت‌ خصوصاً وزارت‌ دادگستری‌ در آن‌ فراوان‌ هست‌. در آن‌ شماره‌ها در مدت‌ 20 سالی‌ که‌ منتشر شده‌ مجله‌ مملو از مقالاتی‌ درباره‌ شعر، ادبیات، تاریخ‌، تبریک‌ و تهنیت‌ به‌ مناسبت‌های‌ مختلف‌ و وقایع‌ تاریخی‌ و جشنواره‌ها، داستان‌ها و غیره‌ است‌ که‌ هیچ‌گونه‌ ارتباطی‌ به‌ دفاتر اسناد رسمی‌ نداشته‌ است‌. به‌طور مثال‌ عنوان‌ مقالات‌ شماره‌ 9 سال‌ 16 آبان‌ماه 1354 به‌ این‌ شرح‌ است: آبان‌ ماه‌، ماه افتخارآفرین ـ جشن‌ و شادمانی‌ میلاد همایونی‌ ـ نظام‌ حکومت‌ در اسلام‌ ـ مدرسه‌ لطفعلی‌ خان‌ و فتوای‌ نراقی‌ـ اسناد مالی‌ و تأثیر آن‌ در تمدن‌ ـ عقل‌ مسموع‌ـ فرق‌ میان‌ علوم‌ و فلسفه‌، آشنایی‌ با صنعت‌ بیمه‌، درباره‌ تورم‌ جهانی‌، در باب‌ ارث‌ ـ وکالت‌ در قانون‌ مدنی‌ـ وفیات‌ معاصران‌ و بخشنامه‌های‌ ثبتی‌. به‌ طوری‌ که‌ ملاحظه‌ می‌شود از 14 فقره‌ مقاله‌ ده‌ فقره‌ آن‌ ارتباطی‌ به‌ دفاتر اسناد رسمی‌ یا ثبت‌ یا حتی‌ علم‌ حقوق‌ ندارد و یک‌ مقاله‌ هم‌ بخشنامه‌های‌ ثبتی‌ و 3 مقاله‌ دیگر از موارد کلی‌ حقوق‌ است‌.

همچنین در شماره‌ 10 سال‌ 1354 که از 18 مقاله‌ مجله‌ 12 مقاله‌ آن‌ اصلاً مربوط‌ به‌ علم‌ حقوق‌ یا ثبت‌ و دفاتر نیست‌. ناگفته‌ نماند باید جو حاکم‌ بر آن‌ روزها را در نظر گرفت‌ و در هر صورت ممنون‌ از همکارانی‌ بود که‌ توانستند پیشگام‌ انتشار مجله‌ کانون‌ سردفتران‌ شده‌ و راهنما و پیشکسوت‌ نسل‌ بعدی‌ گردانندگان‌ مجله‌ شدند. اجرشان‌ نزد خداوند محفوظ‌ و سعی‌شان‌ مشکور باد.