ماشین دوزخی ؛ متن کامل

ماشین دوزخی

نویسنده: ژان کوکتو
مترجم: محمود هاتف
ناشر: نمایش
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 170
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1370  - دوره چاپ : 1

کمیاب - کیفیت : نو

مروری بر کتاب

ابوالهول شما مرده است. این اسلحه ای در دستهای کاهنان و دستاویزی برای دسیسه چینی پلیس است. حلق را می برند، غارت می کنند، مردم را می ترسانند و تمام اینها را به گردن ابوالهول می اندازند. به علت ابوالهول مردم از گرسنگی می میرند، قیمتها بالا می رود، گروه های غارتگر در روستاها تاخت و تاز می کنند. به علت ابوالهول هیچ کاری پیش نمی رود، هیچکس حکومت نمی کند، ورشکستگی ها پشت سر هم می آید، معابد پر از اعانات است درحالیکه مادران و شوهران وسیله معیشت خود را از دست می دهند...

نمایشنامه"ماشین دوزخی" در اساس یک نمایشنامه مدرن است این نمایشنامه ‌به هیچ معنایی رئالیستی نیست، بلکه نمایشنامه‌ای‌ است از شعر و قوه پندار، تجسم یافته از افکار و افسانه و در گذری ابدی مابین رویا و واقعیت‌؛ همانند طرح‌ها و نقاشی‌های کوکتو.

کوکتو اعتقاد دارد که‌ بشر نمی‌تواند سرنوشت خود را با زرنگی و یا تقلب عوض ‌کند ولی شاعر می تواند و شاید بازی را یک‌جا ببرد. طراحی هوشمندانه درام سوفوکل، کوکتو را واداشت که فضای ادیپ شهریار را به مانند ماشینی جهنمی در کارگاه خدایان ببیند و این چنین بود که ماشین دوزخی را به صورت تراژدی ‌ـ کمدی مدرنی برای صحنه تنظیم می‌نماید. بر اساس همین فضای هول‌آور است که کوکتو جمله معروف خود را می‌گوید:" خدا وجود دارد و همان شیطان است.‌

 اعتقادی که به طور فصیح ماشین دوزخی ‌بر آن مبتنی است. نمایشنامه ژان‌کوکتو بیانی است برای آزادی انسان، و اعتراضی ست علیه طبیعت اصلی وضع بشری؛ و با این حال فقط اعتراضی علیه فلسفه‌های جبری نیست، خیلی بیش از آن است. در تعبیر این افسانه قدیمی، به‌ نظر کوکتو تمام این‌ها هر قدر راست هم باشد منصفانه نیست.

ژان کوکتو ، نویسنده قرن بیستم فرانسه ، سهم بسیار چشمگیری در تحول تئاتر فرانسه داشت. وی اولین نویسنده ای بود که تئاتر یونان را به صورت نمایش های روز فرانسه تنظیم کرد و روی صحنه آورد و پس از او ژید، ژیرودو ،سارتر ،آنوی و دیگر نویسندگان هم به او تأسی جستند. شاهکار نمایش نامه های کوکتو،" دستگاه جهنمی" که یقیناً بهترین اقتباس او از تراژدی یونان است ، در سال 1932 روی صحنه رفت.

کوکتو با تلخیص از تراژدی اودیپوس سوفوکل ، این نمایش نامه را در 4 پرده تنظیم کرد. در این رساله با نگاهی دقیق تر بر زندگی ژان کوکتو ، به دلیل اصلی رویکرد او به ادیپ پی می بریم و همچنین با بررسی اسطوره ادیپ در طول قرن های متمادی و مقایسه اثرکوکتو با دیگر آثار برگرفته از اسطوره ادیپ در می یابیم که این نویسنده حقیقتاً جنبه جدیدی از شخصیت اسطوره ادیپ را در اثر خود ارائه داده است.