قلمرو سعدی + رای صاحبنظران ؛ دو کتاب در یک مجلد

قلمرو سعدی + رای صاحبنظران

نویسنده: علی دشتی
ناشر: امیر کبیر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 400 + 190
اندازه کتاب: رقعی گالینگور - سال انتشار: 1356 - 1346 - دوره چاپ: 5 _ 1

کمیاب - کیفیت :  در حد نو  _ نو

مروری بر کتاب

فکر محوری این کتاب، یا بقول فرنگیان «تز» آن روی سخن سعدی قرار دارد و به شکل‌های گوناگون، بطوریکه ملال‌انگیز نباشد، در فصلهای مختلف گسترده شده است و بدون شکسته نفسی معترفم که نتوانسته‌ام سحر زبان سعدی را چنانکه هست نشان دهم.

بعضی از دوستداران سعدی ملاحظاتی را که در فصل یازدهم این نوشته راجع به گلستان و در فصل پانزدهم نسبت به معتقدات سعدی ایراد شده است نپسندیده اند. یکی از خوانند گان فاضل (مصطفی دانشور) در طی نامه ای که مرا با عواطف کریم خود نواخنه و لطفی سرشار به نوشته هایم نشان داده فصل پانزدهم را موجب نقص کتاب پنداشته و از من خواسته بود در چاپ دوم در آن تجدید نظر کنم زیرا به عقیده او سعدی اوج گرفته در فصلهای سابق کتاب ، یک مرتبه پایین می افتد و حتی نوشته من که سعدی را بصورت زیبا و شایسته ای ظاهر ساخته و از این حیث حق مطلب ادا شده. 

جدل ناپذیرترین کار سعدی سخن اوست. در تاریخ ادبی ایران که گویندگان چیره طبع فراوانند سعدی بطور خیره‌کننده‌ای می‌درخشد. کسی چون او صنعت و سادگی، استحکام و روانی، عذوبت و رقت را بهم نیامیخته و بدین موزونی سخن نگفته است.

سعدی جنبه‌های مختلف دارد: هم نثر و نظمی از خود باقی گذاشته است که معیار اصالت زبان فارسی امروز به شمار می‌رود، هم قصیده‌سراست و هم غزل‌های آبدار سروده، هم موعظه کرده و هم به مطایبه پرداخته، هم در اخلاق سخن رانده و هم در سیاست و اجتماع، هم از تصوف و عرفان دم زده است و هم مانند متشرع زاهدی از ظواهر دیانت. خلاصه در بسیاری از نواحی عقلی و روحی و اجتماعی وارد شده است، بطوریکه مظهر خردمندی قرار گرفته و قریب هفت قرنست جمله‌ها، مصراع‌ها و ابیات وی دهان به دهان می‌گردد و گفته‌های وی چکیدهٔ حکمت به شمار می‌رود.

فهرست

سخن از سعدی
خط منحنی
ابداع سعدی (در باب نثر سعدی)
سعدی و دیگران
خاقانی - سعدی
انوری - سعدی
سنایی - سعدی
ناصرخسرو - سعدی
ترجیع بند سعدی
معاصران سعدی
گلستان
بوستان
جلوه‌گاه شخصیت سعدی (دربارهٔ قصاید سعدی)
استاد غزل
سعدی در منطقهٔ فکر و عقیده

رای صاحبنظران درباره ؛ قلمرو سعدی ٫ شاعری دیر آشنا ٬ دمی با خیام

مقالاتی درباره ؛ قلمرو سعدی ٫ شاعری دیر آشنا ٬ دمی با خیام

بعضی از دوستداران سعدی ملاحظاتی را که در فصل یازدهم این نوشته راجع به گلستان و در فصل پانزدهم نسبت به معتقدات سعدی ایراد شده است نپسندیده اند. یکی از خوانند گان فاضل( مصطفی دانشور) در طی نامه ای که مرا با عواطف کریم خود نواخنه و لطفی سرشار به نوشته هایم نشان داده فصل پانزدهم را موجب نقص کتاب پنداشته و از من خواسته بود در چاپ دوم در آن تجدید نظر کنم زیرا به عقیده او ،سعدی اوج گرفته در فصلهای سابق کتاب، یک مرتبه پایین می افتد و حتی نوشته من که سعدی را بصورت زیبا و شایسته ای ظاهر ساخته و از این حیث حق مطلب ادا شده . 

جدل ناپذیرترین کار سعدی سخن اوست. در تاریخ ادبی ایران که گویندگان چیره طبع فراوانند سعدی بطور خیره‌کننده‌ای می‌درخشد. کسی چون او صنعت و سادگی، استحکام و روانی، عذوبت و رقت را بهم نیامیخته و بدین موزونی سخن نگفته است.

سعدی جنبه‌های مختلف دارد: هم نثر و نظمی از خود باقی گذاشته است که معیار اصالت زبان فارسی امروز به شمار می‌رود، هم قصیده‌سراست و هم غزل‌های آبدار سروده، هم موعظه کرده و هم به مطایبه پرداخته، هم در اخلاق سخن رانده و هم در سیاست و اجتماع، هم از تصوف و عرفان دم زده است و هم مانند متشرع زاهدی از ظواهر دیانت. خلاصه در بسیاری از نواحی عقلی و روحی و اجتماعی وارد شده است، بطوریکه مظهر خردمندی قرار گرفته و قریب هفت قرنست جمله‌ها، مصراع‌ها و ابیات وی دهان به دهان می‌گردد و گفته‌های وی چکیدهٔ حکمت به شمار می‌رود....
شاید بیش از دو هزار کتاب و رساله و مقاله درباره خیام نوشته باشند. سپس در ذیل همین گفتار از قول دو تن از محققان معاصر اشاره می کند و می گوید: آقای مجتبی مینوی که درباره ی خیام مطالعات دقیقی دارند عده این مقالات و رسالات را تا سال 1929 میلادی به 1500 بالغ می دانند (فقط در اروپا و امریکای شمالی)" و استاد سعید نفیسی در خطابه ای گفته اند: آنچه تاکنون تحقیق کرده ام خیام 32 بار به زبان انگلیسی- 16 بار به زبان فرانسوی- 11 بار به زبان اردو- 12 بار به زبان آلمانی- 8 بار به زبان عربی- 5 بار به زبان ایتالیایی- 4 بار به زبان ترکی و روسی- 2 بار به زبان دانمارکی و سوئدی و ارمنی ترجمه شده و ترجمه ادوارد فیتز جرالد تا سال 1325 میلادی یکصد و سی و نه مرتبه به چاپ رسیده است.

در همان روزگارانی که بسیاری از ملتهای مدرن امروز زندگی پر از آشوبی را برای آسایش و رسیدن به ساحل نجات می گذراندند و در همان ایامی که مردمان بسیاری از کره خاکی بخاطر نابسامانیهای دینی و فرهنگی بر چهره یکدیگر چنگ می انداختند مردی در نیشابور خراسان ظهور کرد که بانگ انسان گرایی و دم شناسی او سالهاست مردم را به آرامش و احترام به یکدیگر دعوت می کند؛ شخصی بدنیا آمد که انسان را نگین آفرینش می خواند و همه چیز را در خدمت او می خواست.

فهرست

صورتگر
انجوی شیرازی
سعیدی
ندوشنی
محقق
صهبا
کسمائی
مهدی سهیلی
و...