صمد : ساختار یک اسطوره

صمد : ساختار یک اسطوره 

نویسنده: محمدهادی محمدی , علی عباسی
ناشر: چیستا
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 410
اندازه کتاب: وزیری سلفون - سال انتشار: 1381 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

مصور

نقد و تفسیر آثار صمد بهرنگی از دیدگاه تکوینی ، ساختاری ، تخیل شناسی

نگارنده در این كتاب بر آن است اندیشه و آثار "صمد بهرنگی "را به گونه تكوینی، ساختاری و تخیل شناسی تحلیل نماید و از این رهگذر چهره اسطوره‌ای و ادبی او را باز شناسد .وی خود اذعان می‌كند" : ما در این نوشتار در پی آن نیستیم كه اسطوره‌ها یا اندیشه‌های اسطوره ساز را محكوم كنیم، بلكه می‌خواهیم با شكافتن پوسته علم نمای اندیشه روشنفكران ایرانی دهه‌های 40و 50به كشف و بررسی نگرش اسطوره‌ای آنان بپردازیم .

صمد در جامعه ما نقش همان پهلوان افسانه‌ها را باز می‌كند كه از راه می‌رسد و با نیروهای بد كردار به ستیز برمی‌خیزد .او شكست ناپذیر است و هنگامی كه می‌میرد نیز، قهرمانی بی مرگ می‌شود كه دیگران راهش را ادامه می‌دهند .بدین سان صمد اسطوره‌ای اجتماعی است كه خواست‌ها، نیازها و آرزوهایش را در پاره‌ای از تاریخ جامعه خود بیان می‌كند .هنگامی كه چهره خردمدار جامعه‌های معاصر كنار می‌رود، اسطوره‌های اجتماعی پیش می‌آیند و ابزاری برای بیان خواسته‌های سیاسی مردم می‌شوند و به گفته كارلایل : پرستش قهرمان قدیم‌ترین و استوارترین عنصر زندگی اجتماعی و فرهنگی انسان بود، و در آن امید بی پایان برای اداره امور جهان می‌دید....

با این همه، فرآیند اسطوره سازی صمد برای جامعه سده بیستمی ما امتیازی به شمار نمی‌آید .اسطوره سازی صمد در هنگامی كه بیش از نیم سده از انقلاب مشروطیت گذشته بود، نشانگر برخورد عاطفی روشنفكر ایرانی با تجدد یا مدرنتیه است .

در بخش نخست كتاب، علاوه بر ذكر سیمای اسطوره‌ای ـ ادبی صمد، اندیشه‌های اجتماعی وی نیز بررسی و تحلیل می‌شود و در بخش دوم، تحلیل ساختاری آثار صمد بهرنگی در قالب "شخصیت شناسی"، "طرح شناسی"، "روایت شناسی "و "نشانه شناسی "به تفصیل نقد و بررسی می‌گردد ، بخش پایانی كتاب به تحلیل و ارزیابی تخیل‌ها یا تصاویر به كار رفته در آثار صمد اختصاص دارد .