سخن های دیرینه ؛ مجموعه مقالات با جستار فردوسی و شاهنامه ؛ سلفون

سخن های دیرینه

نویسنده: جلال خالقى مطلق
به کوشش : علی دهباشی
ناشر: افکار
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 488
اندازه کتاب: وزیری سلفون - سال انتشار: 1388 - دوره چاپ: 3

مروری بر کتاب

سی گفتار درباره فردوسی و شاهنامه

نخستین مجموعه گفتارهای نگارنده در سال 1372 با عنوان گل رنج های کهن به دست کوشای دوست دانشمند آقای علی دهباشی انتشار یافت و اینک دومین مجموعه آن ، هم به همت بلند آن ارجمند در دسترس خوانندگان قرار می گیرد. نگارنده هنگام انتشار مجموعه گفتارهای خود همیشه با این هراس دست به گریبان است که مبادا نکته تازه ای یافت نشود و اگرزمانی بوده است دیگر کهنه شده باشد.

...استاد خالقى مطلق تنها مصحح شاهنامه نیست. او با انس خاصى که به شاهنامه پیدا کرده است و با کنجکاوى ژرفى که در تاریخ ایران باستان دارد بیش از یکصد و پنجاه مقاله تاریخى و ادبى و زبان شناختى نوشته است که قسمتى به صورت مقالات در مجلات و نشریّات فارسى به چاپ رسیده و قسمتى به زبان انگلیسى در دانشنامه ایرانیکا و خوشبختانه چهل و سه تا از آنها را على دهباشى در دو مجلد با نام‏هاى گلِ رنجهاى کهن و سخن‏هاى دیرینه جداگانه منتشر ساخته است و اکثر این نوشته‏ ها در مقولات اصلى و خاص شاهنامه و مشکلات مربوط به آن کتاب است.

میتولوژى

آنچه موضوع میتولوژى است در شاهنامه، شدیدا با مسائل فلسفى و اخلاقى توأم است و شیوه بیان نه نقلى محض بلکه بسیار جاها به صورت دیالوگ‏هاى دیالکتیک (گفت و شنودهاى استدلالى) درآمده است.

ادبیات پهلوى

ما با داشتن شاهنامه ترجمه شاعرانه‏اى از خداى نامه و تعداد زیادى از رسالات کوچک و بزرگ پهلوى از جمله کارنامه اردشیر بابکان و یادگار زریران و یادگار بزرگمهر که اصل پهلوى آنها نیز مانده است در دست داریم.

فرهنگ ایران اسلامى

شاهنامه مانند پلى شد که دو فرهنگ ایران پیش از اسلام و بعد از اسلام ایران را به یکدیگر متصل ساخت وآن موجب‏ استمرار فرهنگ ایران‏ است که آسیب بزرگ دیده بود.

زبان فارسى

اگر ما از میان آثار موجود و کهن زبان فارسى آنهایى را که مانند شاهنامه رقم واژه‏هاى بیگانه آنها نسبت به کل واژه‏هاى کتاب از حدود پنج درصد بیشتر نیست به یکجا گردآوریم حجم همه آنها روى هم رفته به حجم شاهنامه نمى‏ رسد.

ادبیات فارسى

با در نظر گرفتن اینکه شاهنامه کهن‏ ترین اثر شعر فارسى است که بطور کامل به دست ما رسیده است مى‏ توان تأثیر بزرگ این کتاب را بر سراسر ادب فارسى حدس زد. از میان آثار ادبى ما هیچ اثرى به اندازه شاهنامه فردوسى و دیوان حافظ نتوانسته‏ اند آن دیوار ضخیمى که طبقه باسواد را احاطه مى‏ کند بشکافند و به میان توده مردم نفوذ کنند.

هنر شاعرى

شاهنامه در جهان ادب فارسى به کوهى عظیم مى‏ماند که سرش در آسمان ناپدیدست و درست همین عظمت است که در کشورى که نقد ادبى از سطح انشاهاى ادبى فراتر نرفته است براى شاهنامه شهرتى ناشناس ایجاد کرده است. به سخن دیگر شاهنامه مشهورترین اثر ادبى فارسى است و در عین حال ناشناخته‏ ترین آنهاست.