دورکم

دورکم

نویسنده: آنتونی گیدنز
مترجم: یوسف اباذری
ناشر: خوارزمی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 105
اندازه کتاب: رقعی روکشدار - سال انتشار: 1363 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

داوید امیل دورکهایم، جامعه شناس بزرگ قرن نوزدهم و ابتدای قرن بیستم است. به عقیدهٔ بسیاری، دورکیم بنیان گذار جامعه شناسی به شمار می رود. هرچند آگوست کنت به عنوان واضع واژهٔ جامعه شناسی شناخته می شود، ولی اولین کسی که توانست کرسی استادی جامعه شناسی را تأسیس کند، دورکیم بود. دورکیم در شهر اپینال شهرستان لورن واقع در امپراتوری دوم فرانسه متولد شد. وی از تبار فقهای ریشه‌دار یهودی بود. در دوران جوانی علاوه بر گذران تحصیلات عادی در مدارس غیر مذهبی، زبان عبری، عهد عتیق و تلمود را نیز فراگرفت. وی چندی پس از کسب تاییدیه سنتی کلیمی در سن سیزده سالگی، تحت تأثیر یک معلم زن کاتولیک به کاتولیسیسم علاقه پیدا کرده بود، اما دیری نپایید که او از هر گونه تعلق مذهبی دست کشید و یک لاادری شد.

دوران متوسطه را در دبیرستان اپینال و سپس دبیرستان لیسه لویی لوگران پاریس گذراند. وی پس از دو بار ناکامی در امتحانات ورودی اکول نرمال سوپریور، در ۱۸۷۹ وارد این مدرسه عالی شد. هم‌ورودی‌های او در این سال از مستعدترین‌های قرن نوزدهم بودند و بسیاری از همکلاسی‌هایش مانند آنری برگسون و ژان ژورس بعدها به چهره‌های بزرگ روشنفکری تاریخ فرانسه تبدیل شدند...

از نظر دورکم «انسان فقط در جامعه و از طریق آن موجودیت می‌یابد. اگر انسان جزئی از جامعه نباشد، مثل بقیه، حیوانی بیش نیست» (Aron, 1979: 105). بنابراین، دورکم معتقد بود که سرمایه گذاری انسان در ایجاد و حفظ جامعه، چیزی است که او را از دیگر جانوران متمایز می‌سازد؛ جامعه است که انسان را انسان می‌کند.

دورکم می‌گوید: «روسو مدت‌ها پیش نشان داد که اگر همه‌ی آنچه را که انسان از جامعه به دست می‌آورد از او بگیریم، چیزی جز حسیات باقی نمی‌ماند که در این صورت، با حیوانات تفاوت چندانی ندارد» . تأثیر روسو بر دورکم در این زمینه آشکار است.دست کم در یک حوزه، یعنی سیاست، دورکم با روسو اختلاف نظر داشت. در حالی که سیاست از نظر روسو «اصل» بود، دورکم «اگر چه خود عمیقاً به امور سیاسی علاقه مند بود، معتقد بود سیاست تأثیری وابسته بر انسان دارد»

 سن سیمون، نظریه پرداز فرانسوی، یکی دیگر از کسانی بود که بر دورکم تأثیر گذاشت؛ به ویژه با ایده‌هایش درباره‌ی سوسیالیسم. «بی تردید دورکم با مطالعه‌ی آثار سن سیمون بود که تأثیرات حاکم بر تفکر فرانسوی‌های عموماً به لحاظ سیاسی محافظه کاری را درک کرد که بلافاصله بعد از انقلاب فرانسه به فعالیت پرداختند». به بیان دورکم «برای همگان، هر آچه در آموزه‌ی سوسیالیستی ضروری است، در فلسفه‌ی سن سیمون یافت می‌شود»