- موجودی: موجود
- مدل: 188417 - 114/7
- وزن: 2.50kg
داستان کوتاه در ایران
نویسنده: حسین پاینده
ناشر: نیلوفر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 1810
اندازه کتاب: رقعی گالینگور روکشدار - سال انتشار: 1391 _ 1390 - دوره چاپ: 2 _ 1
مروری بر کتاب
جلد اول: داستان‌های رئالیستی و ناتورالیستی
کتاب حاضر، با تأکید بر ضرورتِ شناختِ شالوده‌های نظریِ داستان کوتاه به عنوان پیش‌شرط نقد، هم نظریه‌های این ژانر را معرفی می‌کند و هم این‌که کاربرد آن نظریه‌ها را در نقد عملیِ برگزیده‌ای از شاخص‌ترین و صناعتمندترین داستان‌های کوتاه ایران نشان می‌دهد. در بخش نخست، مفاهیم و نظریه‌های داستان رئالیستی و داستان ناتورالیستی معرفی شده‌اند. در بحث راجع به این مفاهیم و نظریه‌ها، نویسنده رویکردی میان‌رشته‌ای در پیش گرفته و لذا رئالیسم و ناتورالیسم در ادبیات را از راه قیاس با همین سبک‌ها در هنرهای بصری (عمدتاً نقاشی و بعد سینما) تبیین کرده است. در بخش بعدی، نقدهای مشروحی بر داستان‌های ممتازی که با این دو سبک نوشته شده‌اند ارائه گردیده است. در بخش پایانیِ این مجلد، قرائت‌های نقادانه از داستان‌های بیشتری به دست داده شده است که تحولات مهم در زمینه‌ی مضامین و تکنیک‌های داستان کوتاه ایران را به نمایش می‌گذارند.
در جلد نخستِ این کتاب، علاوه بر تحلیل‌های موردی و اشاره به داستان‌های متعدد، مجموعاً پانزده داستان کوتاه به قلم نویسندگان رئالیست و ناتورالیست ایرانی و یک داستان از ادبیات کهن فارسی (هزار و یک شب) به‌طور مشروح نقد شده‌اند.
جلد دوم: داستان‌های مدرن
در جلد دومِ این کتاب، همچون جلد نخست، آشنایی با شالوده‌های نظریِ داستان کوتاه پیش‌شرط نقد فرض شده است. از این رو، در فصل‌های اول و دوم عناصر و ویژگی‌های داستان کوتاه مدرن شرح داده شده‌اند. ساختار سه فصل بعدی از این قرار است که ابتدا یکی از نظریه‌های داستان کوتاه مدرنیستی با بسط و تکمیل و افزودنِ نکات و مثال‌های روشنگر، معرفی می‌شود و سپس نمونه‌هایی ممتاز از داستان مدرن ایرانی از منظر همان نظریه مشروحاً مورد بررسی قرار می‌گیرند. به منظور آشناییِ بیشترِ خواننده با جریان‌های داستان‌نویسی در دهه‌های اخیر و گستره‌ی مضامین آن، در فصل آخر شش نمونه‌ی شاخصِ دیگر از داستان‌های مدرن ایرانی نقد شده‌اند.
رویکرد این مجلد، مانند مجلد قبلی، میان‌رشته‌ای است و لذا به نقاشی‌های امپرسیونیستی، شعرهای ایماژیستی و فیلم‌های سینمایی پرداخته می‌شود تا چهارچوبی برای فهم و نقد داستان به دست دهد. آخرین داستان بررسی‌شده در کتاب حاضر، یکی از نخستین آثار واجد ابتکارهای فراداستانی در ایران است و حرکت داستان کوتاه ما به سوی پسامدرنیسم را نشان می‌دهد که موضوع جلد سومِ کتاب حاضر است. در جلد دومِ این کتاب، علاوه بر تحلیل‌های موردی و اشاره به داستان‌های متعدد، مجموعاً پانزده داستان کوتاه مدرن ایرانی به تفصیل نقد شده‌اند.
جلد سوم: داستان‌های پسامدرن
جلد سومِ این کتاب به تبیین و معرفی داستان نویسیِ پسامدرن اختصاص دارد که متأخرترین جریان در داستان کوتاه ایران است. نویسنده تحولات سبکی و صناعیِ داستان کوتاه ایران در یک دهی و نیمِ اخیر را با روشی میان رشته ای و پویش شناسانه و با الگویی بر گرفته از نقد ادبی برریسی کرده است.
این جلد شامل ده فصل و ساختار کلیِ آن بدین قرار است: هر فصل با بخشی موسوم به «ملاحظات اولیه» آغاز می شود که در آن پیش زمینه ای برای فهم بهترِ مباحث همان فصل به دست داده شده است. نویسنده سپس در چند بخش متوالی اجزاء یک نظریه ی پسامدرن را با بسط و تکمیل و افزودنِ نکات و مثال های روشنگر تبیین می کند. بخش پایانیِ هر فصل به نقد عملیِ چند داستان نمونه از منظر نظریه ی تبیین شده در همان فصل اختصاص دارد.
در جلد سوم، علاوه بر تحلیل های موردی و اشاره به داستان های متعدد، بیست داستان شاخص که هر یک جنبه ای از جریان پسامدرن در داستان نویسیِ معاصر ما را به نمایش می گذارد، به تفصیل و با استناد به نظریه های پسامدرنیسم نقد شده اند. بدین ترتیب، در سه جلد کتاب داستان کوتاه در ایران، مجموعاً پنجاه داستان کوتاهِ ممتاز به قلم نویسندگان صاحب سبک ایرانی بررسی شده اند که تصویری روشن از تطور سبک ها و مضامین این نوع ادبی در کشور ما به دست می دهند.
فهرست
جلد اول
فصل اول: داستان کوتاه رئالیستی در ایران
مروری بر معانی مختلف اصطلاح «رئالیسم»
رئالیسم در نقاشی
ویژگی‌های داستان کوتاه رئالیستی
۱. مکان در داستان رئالیستی
۲. زاویه‌ی دید در داستان رئالیستی
۳. شخصیت و شخصیت‌پردازی در داستان رئالیستی
۴. توصیف در داستان رئالیستی
۵. پیرنگ در داستان رئالیستی
۶. زمان در داستان رئالیستی
۷. نثر رئالیستی
زبان عامیانه و محاوره‌ای در داستان کوتاه ایران
فصل دوم: نمونه‌ای از یک داستان غیررئالیستی و تحلیل آن
چه داستان‌هایی رئالیستی نیستند؟
«حکایت وَردُالاکمام و اِنسُ‌الوجود»
چرا «حکایت وَردُالاکمام و اِنسُ‌الوجود» روایتی غیررئالیستی است؟
فصل سوم: نقد چند داستان رئالیستی نمونه
چند داستان خصیصه‌نمای رئالیستی
«خاکسترنشینها» (غلامحسین ساعدی)
دنیای فلاکت و تاریکی: تصویر جهان فرودین در داستان «خاکسترنشینها»
«سبزِ مُورْد» (شهلا پروین‌روح)
منجلاب فقر: نثر رئالیستی در داستان «سبزِ مُورْد»
«شهر کوچک ما» (احمد محمود)
بیرون رفتن از شهر خیالات سبک: بازنمایی «پاگشایی» در داستان «شهر کوچک ما»
«مرد» (محمود دولت‌آبادی)
آزمون مردشدگی: مواجهه با واقعیت در داستان «مرد»
«تَش‌خَند» (حسن بنی‌عامری)
واقعیتی دیگر: بازنمایی رئالیستیِ جنگ در داستان «تَش‌خَند»
و...
جلد دوم
فصل اول: داستان کوتاه مدرن
سر برآوردن مدرنیسم از دل محدودیت‌های رئالیسم
ویژگی‌های داستان کوتاه مدرن
شیوه‌ی روایت در داستان مدرن
پیرنگ در داستان مدرن
شخصیت و شخصیت‌پردازی در داستان مدرن
فصل دوم: نسبت داستان کوتاه مدرن با شعر غنایی
داستان مدرن به منزله‌ی داستانی شاعرانه
داستان کوتاه، خویشاوند شعر
ویژگی‌های شعر غنایی
نمونه‌ای از یک شعر غنایی و تحلیل آن
«ندای آغاز» (سهراب سپهری)
چرا «ندای آغاز» شعری غنایی است؟
فصل سوم: داستان کوتاه غنایی (شعرگونه)
بخش نخست: نظریه
نظریه‌ی آیلین بالدِشویلر
بررسی نمونه‌ای از توصیف‌های غنایی در داستان کوتاه مدرن
سنت داستان کوتاه غنایی در ادبیات غرب
بخش دوم: نقد عملی
نقد چند داستان غنایی نمونه از منظر نظریه‌ی آیلین بالدِشویلر
درخت گلابی (گلی ترقی)
فرصت ازدست‌رفته‌ی عشق: روایتگریِ شاعرانه در داستان «درخت گلابی»
نقشبندان (هوشنگ گلشیری)
آنچه نقش نتوان زد: رویکرد غناییِ مدرن به ثبت تلاطم‌های عاطفی در داستان «نقشبندان»
و...
