خط فارسی

نویسنده: احمد عامی
ناشر : دانشگاه تبریز
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 30
اندازه کتاب: جیبی - سال انتشار: 1349 - دوره چاپ: 1

کمیاب  - کیفیت : در حد نو

مروری بر کتاب

سخنان احمد عامی درباره خط فارسی در دانشگاه تبریز و دانشکده فنی تهران

این کتاب دربرگیرنده دو سخنرانی استاد احمد حامی در دانشگاه‌های تبریز و دانشکده فنی تهران درباره خط فارسی است. در ابتدای این نوشتار آمده است:
چهار چیز برانم داشت که در اینجا از خط فارسی سخن بگویم: یکی آنکه الفبایی که با آن خط فارسی می‌نویسیم، الفبای عربی نیست؛ دویم نیازی به عوض کردن الفبای خط فارسی با الفبای خط لاتینی نیست؛ سه‌یم خیلی آسان می‌شود به نوآموزان بزرگ‌سال خواندن و نوشتن خط فارسی را یاد داد؛ چهارم یک پیشنهاد برای آسان کردن خواندن و نوشتن خط فارسی، بی‌آنکه در شکل خط تغییری داده شود...

خط فارسی یا الفبای فارسی، خط یا دبیره‌ای است که از آن برای نوشتن زبان فارسی استفاده می‌شود. خط ابجد عربی مادر خط فارسی است.پیش از حمله اعراب به ایران و ورود اسلام به این کشور، دو دبیره پارسی اوستایی و دبیره پارسی پهلوی بکار گرفته می‌شدند؛ ولی زبان کتاب اعراب بر اساس خط کوفی بود و علی بن ابی طالب خود نیز به خط کوفی می‌نوشت.

تا این زمان، قلمروی عرب‌ها از افغانستان و ایران تا سوریه و مصر گسترش یافته بود و غلط‌خوانی‌های زیادی در نامه‌نگاری‌های خلیفه‌ها به وجود می‌آمد. مردم کشورهای دیگر در ادای واژه‌های عربی دچار مشکل بودند تا اینکه در سال ۶۵ هجری، عبد الملک بن مروان در دمشق به خلافت رسید و در نامه‌ای که به حجاج بن یوسف ثقفی خلیفهٔ عراق نوشت، به او گفت که این خط کوفی که ابوالاسود دؤلی طراحی کرده، کفایت نمی‌کند و از حجاج بن یوسف خواست تا خط عربی را بر پایهٔ همین خط کوفی توسعه دهد و ترویج کند.

حجاج کسی بود که به سردارانش دستور داد تا تمام روحانیان دین‌های دیگر و کسانی که به خط غیر از عربی می‌نویسند را از دم تیغ بگذرانند. آثار این اقدامات حتی از کتاب‌سوزی در ایران نیز پررنگ‌تر بود.این اقدامات مشکلات زیادی برای زبان سایر کشورها ازجمله پارسی‌زبانان به وجود آورد. عرب‌ها، چهار حرف اصلی را در الفبای خود نداشتند و آن را حروف عجمی می‌نامیدند. سرانجام یک خوش‌نویس به نام خواجه ابولمال، سه نویسهٔ پ ژ و چ را به الفبای عربی اضافه کرد و پس از مدتی، نویسهٔ گ نیز پس از یک فراز و نشیب به شکل کنونی به الفبای عربی اضافه شد.تعلیق و نستعلیق، دو شیوهٔ خوش‌نویسی از خط عربی هستند که توسط ایرانیان ابداع شدند.