هویت پدیده ای است که از «من» آغاز و به «ما» منتهی می شود. از نوع یگانگی و همانی خود ، به احساسی از همبستگی عاطفی با اجتماع بزرگ ملی و قومی تبدیل می شود و احساسی از وفاداری به آن راه می یابد. هویت تاریخی ایرانیان یا هویت ایرانی مفهومی دارای سابقه تاریخی است.

تاریخ ایران تحولات پرفرازونشیبی داشته است اما جوهر هویت ایرانی ایران و ایرانی را در پهنه تاریخ پابرجا نگه داشته ، ولو اینکه عناصر تشکیل دهنده آن در طی سال های دراز ، به مرور تغییر ، تحول و تکامل پیدا کرده باشد.

کتاب حاضر گامی در جهت بازشناسی هویت ایرانیان است و تلاشی برای پاسخ به کسانی که سعی دارند به گونه ای القاء کنند که هویت ملی ما با هویت معنوی و اسلامی مان تقابل و تعارض دارد و گاهی نتیجه می گیرند برای رفع این تقابل لازم است دست به گزینش بزنند و یکی از طرفین را به بهای از دست دادن طرف دیگر انتخاب کنند.

نویسندۀ اثر با مرور بر منابع تاریخی متعدد موجود ، پیوند میان ملیت ایرانی و دین به طور عموم، و دین اسلام به طور خاص، را جستجو می کند.

در فصول هفتگانه این کتاب ، پس از مروری بر گذشتۀ پیش از اسلام ایران ، گسترش اسلام در ایران همراه با استمرار هویت ایرانی ، و نقش زبان و آیین های ملی و مذهبی در تقویت هویت ایرانی - اسلامی و فراز و فرود آن تا دوران معاصر بررسی شده است.