تئاتر و اضطراب بشر

تآتر و اضطراب بشر

نویسنده: پیر امه توشار
مترجم: افضل وثوقی
ناشر: سروش
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 226
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1354 ~ 1353 - دوره چاپ: 2 ~ 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو

مروری بر کتاب

تئاتر ، چیزی نیست جز راندن شیاطین و آزاد کردن انسان

پیرامه توشار ، با تکیه مدام بر مفاهیم بنیادی : پیکار ، اضطراب و تزکیه‌ی نفس ، همه انواع آثار دراماتیک را محک می‌زند و تئانر را یکی از ابزارهای تجزیه و تحلیل روحیه بشر به شمار می آورد ، به نظر وی به خصوص مساله‌ی تزکیه‌ی نفس در این هنر والا که مقدمه‌ی رهایی از اضطراب روح است در کهن ترین اشعار دراماتیک نیز مشاهده می‌شود...

اندیشمندان در طول تاریخ برای هنر نمایش یا تئاتر وجوه مختلفی را متصور بوده‌اند اما یکی از بحث‌برانگیزترین و مهم‌ترین آن‌ها وجه اجتماعی آن است. تئاتر به سبب زنده و به‌روز بودن و گذرا بودن شباهت بسیاری به رویدادهای روزمره زندگی دارد: اتفاقی می‌افتد، شخصیت‌ها کنار هم حضور پیدا می‌کنند، دیالوگی برقرار می‌شود و تمام؛ تمام یعنی تکرار نمی‌شود ولی سخن و خاطره آن می‌ماند. این وجه از نمایش شاید با کمی اغماض در ایران مغفول مانده و یا اصحاب هنر و نقد با احتیاط سراغ آن می‌روند. جشن خانه تئاتر که که در بزرگداشت روز جهانی تئاتر برگزار می‌شود نیز یکی از رویدادهای اجتماعی است که ضمن ارج نهادن به این هنر و هنرمندان آن به صورتی نمادین این وجه را گوشزد و بر آن تاکید دارد.

درباره وجه اجتمائی تئاتر و تاثیر آن چه در دوران نبود رسانه‌های صوتی و تصویری و چه اکنون در طوفان فناوری‌های مربوط سخن بسیار رفته است. در این میان، «ساموئل ال. بکر»، استاد فن کلام و هنرهای تصویری دانشگاه آیووا یکی از اندیشمندانی است که به این موضوع پرداخته است. وی در سخنرایی برای آموزگاران و اساتید گفته است: نقش تئاتر در جامعه را به سختی می‌توان تبیین کرد زیرا این هنر تقریبا به طور نامحدودی کارکرد دارد. از یک منظر، به تعداد اجراهای متفاوت می‌توان برای آن کارکرد متصور شد و از منظری دیگر، به تعداد مخاطبان یک اثر نمایشی می‌توان برای آن کارکرد تعریف کرد؛ زیرا هر تماشاگر پس‌زمینه، آینده و نیازهای روزمره متفاوتی دارد که برای هر کدام کاربرد یک اثر نمایشی متفاوت می‌شود.

هنر نمایش و تئاتر زنده، برای برخی آرامش مورد نیاز را تامین می‌کند؛ یعنی فرصتی است برای فرار به سوی تخیلی سلامت‌بخش و برخی مواقع به همراه خنده و شادی؛ هم‌چون نمایش‌هایی همراه با ساز و آواز. برای بعضی دیگر چالش‌های اندیشمندانه مورد نیاز و یا چالش‌های متفکرانه‌ای را که در دیگر تجربیات زندگی نداشته است را برآورده می‌کند؛ این نوع از تئاتر را می‌توان در آثار برتولد برشت و یا ساموئل بکت یافت. برای گروهی دیگر هنر نمایش تامین کننده راه‌کارهایی برای زندگی است؛ نمایش‌هایی با موضوع معضلات و مشکلات خانوادگی و یا شخصی در این گروه هستند.

هم‌چنین هر نمایش‌نامه‌نویسی بر کارکردهایی که اثر خود باید ارائه دهد تاثیر می‌گذارد زیرا او نیز درباره زندگی دیدگاهی منحصر به خود دارد. بی‌شک کارکردهای نمایش قورباغه‌های آریستوفان، حداقل در بخش‌هایی با آثار اوروپیدوس با وجود مشابهت‌ها، متفاوت است؛ و نیز بیمار خیالی مولیر با بانوی زیبای من جورج برنارد شاو.

یک تئاتر بسیار خوب گزاره‌ای بر وضعیت انسانی. یک عضو از اعضای مخاطبان که هنر دیدن نمایش را آموخته است و اشتیاق تعامل با چنین تولیدات فرهنگی را دارد، می‌تواند درک و دریافت خود را از زندگی و وضعیت بشریت یه گونه‌ای واضح و پرمحتوا  از تئاتر کسب کند.و این توان بالقوه تئاتر در دریافت روشن و غنی از زندگی به جای قضاوت کردن آن است که باید آموخته شود. قدرت و نیروی این نوع دیدگاه به تئاتر است که می‌تواند به شخص یارای داشتن نقشی موثر و پویا برای رسیدن به اهداف والای خود را بدهد.