گلزار معانی

نویسنده: احمد گلچین معانی
ناشر: مولف
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 806
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1352 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : 

مروری بر کتاب 

مصور

مجموعه نمونه هایی از برگزیده آثار بزرگان دانش و ادب و هنر ایران در نیم قرن اخیر به انتخاب و خط و امضای خودشان

احمد گلچین معانی در ۱۸ دی ۱۲۹۵، در تهران زاده‌شد. وی در خانواده‌ای مذهبی به‌دنیا آمد. پس از طی تحصیلات، در ۱۳۱۳، به استخدام وزارت دادگستری درآمد و تا ۱۳۳۸ در آنجا مشغول به‌‌کار شد. او از ۱۳۳۰ در کتابخانهٔ ملی نیز خدمت می کرد و بعد از ۱۳۳۸ به‌‌طور تمام‌وقت در کتابخانهٔ مجلس مشغول شد.

در ۱۳۴۲ به دعوت نایب‌التویه آستان قدس رضوی، برای تنظیم فهرست کتب خطی آنجا، به مشهد مهاجرت کرد و وی در حین خدمت دولت به تحصیل ادامه داد و از محضر استادان مختلف بهره برد. وى بیش از یکصد مقاله ادبى، فنى، تاریخى، کتاب‌شناسى در مجلات معتبر داخل و خارج از کشور منتشر کرده است: گلگشت و تماشا، عنوان صفحه‌اى ادبى در مجله «تهران مصور» که مسئولیت آن را گلچین معانى داشت، شاعران گمنام شیرازى، ترجمه احوال و منتخب اشعار پنجاه و یک شاعر شیرازى و فارسى که در روزنامه پارس شیراز از سال 1346 تا 1361 به چاپ رسید، حواشى مفصلى بر تذکره‌هاى فارسى و تصحیح اشتباهات تذکره‌نویسان، سنگ‌تراش ژاپنى و ...

اهميت گلچين، عمدتاً به دليل تتبعات و پژوهش‌هاي وي در تاريخ و منابع شعر فارسي بوده است. به ويژه دربارة شعر كم شناخته و گستردة مكتب وقوع و جنبه‌هايي از سبك هندي كه اصلاً وقوفي نسبت به آن وجود نداشت و دسترسي به اشعار و نسخه‌ها و منابع آن براي دانشجويان وعلاقمندان و حتي بسياري از استادان و متخصصان بسيار دشوار و حتي ناميّسر بود. گلچين با آثار پژوهشي خود پرده از روي اين بخش از نهفتگي ها و نادره‌‌هاي گم گشتة نظم پارسي برداشت. آثار گلچين، امكان تحقيقات ژرف و گسترده در سبك هندي و واقعه‌گويي از زمان فغاني در قرن نهم تا پايان دوران صفويان را فراهم كرد.در حقيقت بدان گسترش بخشيد و سايه‌هاي آن را روشن و ابهامات آن را برطرف كرد. آثار اين پژوهشگر ادبي و استاد و شاعر برجستة معاصر، از هر حيث شايستة تكريم و توجه است، زيرا افقي نو و وسيع در درك ما از تاريخ شعر و ادبيات فارسي در دوراني بسيار پيچيده و پر ابهام عرضه كرد و منابعي انحصاري و بي‌جايگزين در اختيار همگان قرار داد تا داوري منصفانه‌تر و عالمانه‌تري درباب شعر و ادب اين عصر داشته باشند.

مه روي تو، شب موي تو، گل بوي تو دارد
گلزار جهان خرّمي از روي تو دارد

گردون كه سراپاي وجودش همه چشم است
پيوسته نظر در خم ابروي تو دارد

مهتاب شب افروز كه از هاله كند زلف
خود سايه‌اي از خرمن گيسوي تو دارد

نرگس كه نظر باز بود در صفِ گل‌ها
تا چشم تو را ديده، نظر سوي دارد

با نكهت زلف تو نسيم سحري را
هر جا نگرم، سر به تكاپوي تو دارد

تا ساقي اين بزم تويي، بادة گلرنگ
اين گرمي و لطف از اثرِ خوي تو دارد

گلچين كه به شيرين سخني شهرة شهر است
لطفِ سخن از لعلِ سخنگوي تو دارد

مي‌دانيم كه قضاوت‌هاي اديبان كلاسيك و استادان آكادمي‌هاي ما دربارة سبك هندي و وقوع‌گويي، بسيار متنوع و حتي متضاد بوده است. برخي شعر اين دوران را به كلي كم ارزش دانسته و آن را محصول انحطاط جريان اصلي شعر فارسي قلمداد كرده و براساس انگاره‌هاي موسوم به «بازگشت‌ادبي» ، تنها براي شعر قدماي ما تحت عنوان مكاتب خراساني و عراقي اعتبار و وزانتي قائل بودند. برخي در مجموع شعر سبك هندي را تحول و پيشرفت در جنبه‌هايي از شعر كلاسيك پارسي دانسته، اما مكتب وقوع را انحطاط و تنزّل شعر پارسي قلمداد مي‌كردند و بعضي نيز ظهور شعر مردمي و گستردة وقوعي، و سپس مضمون‌پردازي در سبك هندي را انقلابي بزرگ در فرم و محتواي شعر كلاسيك تلقي كرده و آن را شيوه و طرزي استعلا يافته براي شكستن حصارها و انحصار‌هاي غزل عراقي اعلام مي‌كردند.