گزیده لطایف الطوایف

گزیده لطایف الطوایف

نویسنده: مولانا فخرالدین علی صفی
به انتخاب: سید ابراهیم نبوی
ناشر: روزنه
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 143
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1378 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

جمع لطيفه هايي است كه از گذشته باقي مانده است. اين لطيفه ها خلاصه مجموعه اي از لطايف اند كه در طول تاريخ سينه به سينه نقل شده و در اثر اين امر صيقل خورده و به صورتهاي مختلف باقي مانده است. گاهي حكايتي از چند مسيرآمده و به نام چند تن روايت شده است .اين موضوع نشان مي دهد كه لطيفه ها بيشتر از آنكه به شخص خاصي منتسب باشد دلالت بر حكمت خاصي يا ظرافت خاصي دارد كه همين دليل ماندگاري آن است.

 شخصی به خسیسی گفت: انگشترت را به من بده تا هرگاه به آن نگاه کنم یاد تو بیفتم و به این دلیل همیشه در یاد من باشی، گفت: هر وقت بخواهی که مرا به یادآوری، به این فکر کن که وقتی از فلان کس انگشتری خواستم، به من نداد...

 ...لطایف از منظری دیگر نیز از ارزش‌هایی ویژه برخوردار است. از این منظر که این لطیفه‌ها گویای وضع زمانه‌اند و بیش از آنچه در تاریخ رسمی آمده است نمایانگر وضع واقعا موجود به شمار می‌روند. از این لطیفه‌ها می‌توان نشانه‌های زمان و مکان تاریخی را دریافت، به اخلاق و رفتار و ارزشهای اجتماعی واقف شد و منزلت واقعی و حقیقی طبقات اجتماعی را ارزیابی کرد.

این لطایف به ما می‌گویند که واعظان و مشایخ و قاضیان و حاکمان چه منزلت واقعی نزد مردم داشته‌اند و طبقات تهیدست جامعه چگونه می‌زیسته‌اند. این لطایف تاریخ اجتماعی زمان خود را برای ما روایت می‌کنند و کلیشه‌های اجتماعی را به ما معرفی می‌کنند. این لطایف اخلاق اقوام، اصناف و گروههای اجتماعی را برای ما واگو می‌کنند. و در پس این شناخت است که درمی‌یابیم چه نسبیت عجیب و غریبی در قضاوت تاریخی نهفته است.

درمی‌یابیم که آنچه امروز در مورد گروهی و طبقه‌ای یا قومی کلیشه شده است سالها پیش چنین نبوده و اگر اندکی به شناخت تاریخی دست یابیم امکان آن را خواهیم داشت که علت تغییر کلیشه‌ها را دریابیم. از این روست که من معتقدم یکی از بکرترین و سالم‌ترین و ساده‌ترین راهها برای شناخت تاریخ اجتماعی این سرزمین - که در پس دیوار فولادی دروغ و فریب تاریخ‌نویسان نهان شده - شناخت و بررسی حکایاتی است که گاه از فرط تکرار به ضرب‌المثل بدل شده‌اند.