گزارش های محرمانه شهربانی

نویسنده: مجید تفرشی , محمود طاهراحمدی
ناشر: سازمان اسناد ملی ایران
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 976
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1371 - دوره چاپ: 1 

کمیاب  - کیفیت : درحد نو _ نو ؛ پشت جلد کتاب اول رد تا خوردگی مختصری دارد

مروری بر کتاب 

مصور

با وجود تلاش های بسیاری که صورت گرفته، سازمان اسناد ملی ایران به معنای شمولیت صد در صدی آن در حال حاضر تنها روی کاغذ وجود دارد و این سازمان در عمل توان گرفتن همه اسناد از همه موسسات دولتی را ندارد. تا زمانی که نگاه مالکانه ای از سوی برخی مسئولان دوایر دولتی به اسناد تاریخی وجود دارد نمی توانیم سازمان اسناد را به عنوان یک آرشیو کاملا فراگیر نگاه کنیم و این پیش از هرچیز یک معضل فرهنگی است.

یکی از مشکلات محققان و مسوولان ما این است که نگاه آن ها به اسناد، نگاهی شخصی است. ما معمولا فکر می کنیم اگر یک محقق، دانشجو یا روزنامه نگار از سند یا مجموعه ای از اسناد برای نوشتن مقاله یا کتابی استفاده کند و یا تصویر آن را منتشر کند، این سند دیگر بی اعتبار شده است و به درد کسی نمی خورد. در حالی که نگاه عمومی پژوهشی غربی ها این نیست و به گمان آنان بر اساس یک سند می توان 20 مقاله با 20 نوع نگاه متفاوت نوشت و نفر بیست و یکم هم ممکن است مقاله متفاوتی بنویسد. متأسفانه در ایران استفاده یا چاپ سند برابر است با امحا یا از اعتبار ساقط کردن آن....

قیام‌های مردم آذربایجان در نواحی مختلف علیه فرقه دموکرات و وابستگان شوروی با تحولات سیاسی جهانی همزمان گردید. سیاست دولت قوام‌ در سایه همراهی افکار عمومی بین‌المللی، توافق ظاهری با اتحاد جماهیر شوروی و وقت‌گذرانی و تظاهر به دوستی و حسن نیت و استفاده از اصل غافلگیری برای حل مشکل آذربایجان بود. شوروی‌ها پیشه‌وری و حزب او را به حال خود رها کرده و رفتند. پیشه‌وری در جلب حمایت عمومی مردم ناکام مانده بود و حامی خارجی هم به او خیانت کرده بود. در این صورت راه حرکت ارتش ایران به آذربایجان باز و دیگر مانع بزرگی چون ارتش سرخ در مقابل آن قرار نداشت.

در ایران عده‌ای سیاست قوام‌ را نمی‌پسندیدند و عجله داشتند زودتر بساط فرقه دموکرات از آذربایجان برچیده شود؛ ولی مهارت قوام‌ در این بود که خود را طرفدار عناصر دست چپ معرفی می‌کرد و به عنوان دلسوزی و همدردی با آنها، طرفدار لزوم اصلاحات و مبارزه با فساد شده بود. زمانی که اوضاع را مناسب تشخیص داد، نه تنها پیشه‌وری و همفکران و یاران او را سرکوب کرد، بلکه توفیق یافت که انتخابات مجلس پانزدهم را برگزار نماید. 

در حالی که فرقه دموکرات در شرایط سخت داخلی و خارجی قرار داشت، ناگهان در 19 آذر ماه سال 1325 ارتش از سه سو به سمت آذربایجان به حرکت درآمد. واکنش سران فرقه دموکرات در مقابل این حمله دو گونه بود: گروه اول به رهبری دکتر جاوید و علی شبستری بر این باور بودند که نتیجه ایستادگی در برابر ارتش، کشته شدن بیهوده فدائیان کم سلاح خواهد بود. گروه دوم که خود پیشه‌وری و بی‌ریا در رأس آن بودند، مبارزه چریکی فرسایشی و طولانی علیه دولت را پیشنهاد می‌کردند. پس از مذاکرات طولانی نظر شبستری و جاوید که از طرف کنسول شوروی در تبریز تأیید می‌شد مورد قبول واقع گردید. بی‌درنگ فرمان آتش‌بس از طرف سران فرقه دموکرات صادر گردید و بدین ترتیب ارتش ایران در 21 آذر سال 1325، یک سال پس از تأسیس حکومت فرقه، وارد تبریز گردید. براساس گزارش‌های موجود در هفته‌های بعدی بیش از 300 نفر در جریان درگیری‌ها کشته و 30 نفر اعدام و صدها نفر به اتحاد جماهیر شوروی گریختند...

دکتر جاوید و شبستری به تهران منتقل و پیشه‌وری به شوروی گریخت و بی‌ریا در تبریز تحت حمایت روس‌ها مخفی و بعدا به شوروی منتقل گردید. در مورد تعداد پناهندگان به شوروی آمار متفاوتی از 18 تا 20 هزار نفر نقل شده است که وضعیت آنان داستان مفصلی دارد که به موقع باید به آن پرداخته شود....

فهرست

جل اول :  1324 - 1326
جلد دوم : 1327 - 1328