نوسان ساختار قدرت سیاسی در رژیم فعلی ایران به گونه‌ای است كه می‌توان از امتناع ساختاری گذار به دموكراسی در آن سخن گفت." این نتیجه‌ای است كه حسین بشیریه در پایان یكی از فصل‌های كتاب "گذار به دموكراسی" می‌گیرد.بشیریه در این مقالات بیشتر نظریه‌های متأخر درباره گذار از رژیمی‌ غیر دموكراتیك به رژیمی دموكراتیك را بررسی می‌كند. او نظریه‌هایی را كه درباره شكل‌های مختلف گذار از رژیم اقتدارطلب به نظام دموكراتیك، زمینه‌های اجتماعی و كارگزاران گذار به دموكراسی و فرایند استقرار و تحكیم دموكراسی در كوتاه مدت وجود دارد، صرفا مطرح می‌كند تا در مقالات بعد با استفاده از این پایه‌ی نظری نمونه‌های واقعی گذار به دموكراسی و نیز مورد ایران را تحلیل كند.

یكی از نكات مهم این مقاله، تأكیدی است كه بشیریه بر نقش نخبگان حاكم (هیأت حاكمه) در فرایند دموكراتیزاسیون می‌كند. او می‌نویسد «این باور رایج كه دموكراسی در نتیجه‌ی عواملی چون رشد اقتصادی، توسعه و بالا رفتن سطح سواد به وجود می‌آید در سال‌های اخیر به نقد كشیده شده است».

نظریه پردازی در باب گذار به دموکراسی و یا جامعه شناسی سیاسی گذارهای دموکراتیک که در طی بیست سال اخیر به ویژه در کشورهای انگلیسی زبان گسترش چشمگیری پیدا کرده و ادبیات وسیعی به وجود آورده است موضوع مقالات این مجموعه است که عبارت اند از:

موج جدید نظریه های گذار به دموکراسی/ حسین بشریه
زمینه های سیاسی و اجتماعی فروپاشی رژیم های غیر دموکراتیک و گذار آن ها به دموکراسی/ حسین بشریه
موانع گذار به دموکراسی در ایران/ حسین بشریه
آیا همه ی دنیا می تواند دموکراتیک شود/ لاری دیاموند، ترجمه ی الناز علیزاده اشرفی
مردم دموکراسی را چگونه می بینند/ لاری دیاموند، ترجمه ی منصور انصاری
مشکلات گذارهای همزمان/ لسلی الیوت آرمیجو، توماس جی. بی یراستکر، و ابراهام ف. لاونتال، ترجمه ی ابوالفضل دلاوری
سازمان های بین المللی و ظهور دموکراسی/ مری کمرفورد کوپر، ترجمه ی علی رضا نامور حقیقی
چالش ها و فرصت های فرا روی گذار به دموکراسی/ منصور انصاری