نزدیک در قهوه‌خانه ایستاده‌ام. به آسمان نگاه می‌کنم که سیاهی می‌زند. عنکبوت از کنارم می‌گذرد.
-خودتو، تو دردسر انداختی‌ها.
حرف‌های عنکبوت مخصوص خودش است. مثل حرف‌های هیچ‌کس نیست.
-یه وخ چشاتو وا می‌کنی و می‌بینی کار از کار گذشته.
حرف‌های پدرم مثل حرف‌های حاج شیخ علی است.
-اگه خدا نخواد، حتی یه برگ‌م از درخت نمیفته.
حرف‌های محمد مکانیک مثل حرف‌های بیدار است.
-همه‌چیز رو می‌شه عوض کرد، همه‌چیز رو....

داستان رمان نگاهی به زندگی پایین‌ترین طبقات مردم ایران در شهر اهواز و از دیدگاه جوانی به نام خالد است. زمان داستان در دوره ملی شدن صنعت نفت به رهبری دکتر مصدق است و به نوعی می‌توان گفت فعالیت‌های حزب توده و تاثیرات آن در طبقه پایین و عمدتا کم سواد کشور را برای بسیج شدن در حرکت ملی کردن صنعت نفت نشان می‌دهد.از این بابت می‌توان گفت که گرایش‌های ذهنی و سیاسی نویسنده به صورتی کاملا پررنگ در متن داستان به چشم می‌خورد.

داستان در نهایت با کودتای ۲۸ مرداد به پایان می‌رسد، هرچند در هیچ یک از مراحل داستان وقایع سیاسی و تاریخی ملی شدن صنعت نفت به صورت مستقیم به چشم نمی‌خورد و تنها بازتاب آنها در میان مردم طبقه پایین کشور دیده می‌شود. این کتاب به نوعی یک اتوبیو گرافی از زندگی احمد محمود است مرحوم احمد محمود بخاطر این کتاب شهرت فراوانی کسب کرد...

احمد محمود در همسایه‌ها با اینکه به زندگی طبقات فرودست اجتماع پرداخته و از رنج آن‌ها می‌گوید اما در ایدئولوژی خود و جانبداری از این طبقات، معتدل بوده و بازتاب دقیق حوادث را بر آنچه هوادار آن بوده، ترجیح داده‌است. اوهچنین خرافه‌پرستی و اختلاف طبقاتی را نقد کرده و از زندگی خود و تجربیاتش برای بازسازی و بازنمایی فضای پررنج و دشوار مردمان داستان و همین‌طور گرایش‌های سیاسی آن‌ها بهره برده‌است.
این رمان تاکنونازمنظرهای روان‌کاوانه، مارکسیستی، جامعه‌شناختی، تطبیقی و پسااستعماری بررسی شده‌است.