نفحات الانس من حضرات القدس

نویسنده: نورالدین عبدالرحمان جامی
به کوشش : مهدی توحیدی پور
ناشر: کتابفروشی محمودی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 850
اندازه کتاب: وزیری سلفون - سال انتشار: 1352 _ 1343

کمیاب - کیفیت : در حد نو _ نو

مروری بر کتاب 

این کتاب مشتمل بر شرح احوال پانصد و هشتاد و دو تن از بزرگان تصوف و نیز شرح زندگی سی و چهارتن از زنان عارف است.جامی در تألیف این کتاب به طبقات‌الصوفیه محمد بن حسین سلمی و نیز به تذکره الاولیای عطار نظر داشته‌است. یکی از شاگردان جامی به نام رضی‌الدین عبدالغفور لاری بر این کتاب شرحی نگاشته که به مرآه النفحات مشهور است.

این کتاب مانند تذکره الاولیای شیخ عطار به شرح حال عارفان و صوفیان مسلمان از سده‌های نخستین، تا زمان خود نویسنده، می پردازد؛و در نوع خود کتاب بی نظیری است و مشهورترین و معروفترین کتاب شیخ عبدالرحمن جامی است.

نورالدّین عبد الرّحمن بن احمد بن محمد (۲۴ آبان ۷۹۳ خرگرد- ۲۷ آبان ۸۷۱ هرات)، معروف به جامی و ملقب به خاتم الشعرا شاعر، موسیقی‌دان، ادیب و صوفی نام‌دار فارسی زبان سده ۹ قمری است. بر اساس نسب و طریقت نقشبندیه و نوشته‌های جامی واضح است که وی حنفی و اهل سنت بوده اما چون همه اهل سنت در حب اهل بیت محمد سخنانی دارند و جامی نیز در این رابطه اشعاری دارد برخی او را شیعی دانسته‌اند؛ عده‌ای نیز او را متمایل به عقاید اشاعره و فقهای شافعی دانسته‌اند.

جامی در کتاب شواهدالنبوه ابتدا احادیثی دربارهٔ پیغمبر اسلام نقل و ترجمه کرده و سپس از خلفای راشدین یاد کرده، سپس به ذکر مناقب دوازده امام پرداخته و از یکایک آنان سخن گفته سپس به شرح احوال اصحاب محمد(ص) پرداخته است.

شیر خدا شاه ولایت علی        صیقلی شرک خفی و جلی
روز احد چون صف هیجا گرفت        تیر مخالف به تنش جا گرفت
هر چند از نظر خود او، رفض اگر حبّ آل محمّد باشد، درست و کیش همهٔ مسلمانان است و اگر منظور از آن بغض اصحاب رسول باشد، مذموم است و سپس گفته‌است مذهب «رفض» چون خواه و ناخواه به چنین بغضی می‌کشد، ناپسندیده‌است. دامنه عداوت منتسبین به اهل تشیع با جامی به زمان حیات او محدود نمانده و در زمان خروج صفویه و سرکوبی اهل سنت و شیعه سازی بالاجبار مردم دامنه این تجاوز بعد از وفات جامی به هرات رسید که شاه اسماعیل صفوی دستور داد در هر کتاب و اسنادی که نام جامی را بیابند آن را تراشیده و به عوض آن خامی بنویسند که مولانا هاتفی، خواهرزاده جامی، در این وصف‌الحال شعری هم دارد:

بس عجب دارم ز انصاف شه کشورگشای                     آنکه عمری بر درش گردون غلامی کرده‌است
کز برای خاطر جمعی لوند ناتراش                       نقطهٔ «جامی» تراشیده‌است و «خامی» کرده‌است