نشریه بنیاد فرهنگ ایران 

نویسنده : مهرداد بهار
ناشر: بنیاد فرهنگ ایران
زبان کتاب: فارسی - انگلیسی
تعداد صفحه: 170
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1347 - دوره چاپ : 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو _ نو ؛ واجد فرمان

مروری بر کتاب

شماره یکم جلد اول : یادنامه کوروش

جغرافیای اساطیری چهان در ادبیات پهلوی

ایران‌شهر، نام عام سرزمین‌های ایران‌زمین است که در اساطیر ایرانی و متون پهلوی، به سرزمین روشنایی و قلمرو اهوره‌مزدا شناخته شده است؛ همین نگرش در کتاب‌های جغرافیایی دورۀ اسلامی و متون ادب فارسی تکرار شده که نتیجۀ چنین نگرشی، ایران‌شهر را هم‌چون یک مرکز برای جهان کهن می‌انگارد که تقدّس دارد و باید از دست‌‎اندازی اهریمنان مصون ماند.

از سویی دیگر، بابل تمدّنی بزرگ و اثرگذار در بین‌النّهرین بود که پس از سومریان سر برآورد و بسیاری از تمدّن‌های خاورمیانه و شمال آفریقا و اروپا را بویژه در باورهای نجومی متأثّر کرد. با تسخیر بابل از سوی کورش هخامنشی و افزودنش به ایران، این سرزمین، همواره بخشی از ایران‌شهر بشمار می‌آمده که این وضعیّت در متون جغرافیایی اسلامی هم انعکاس یافته است.

با توجّه به این انتساب، بابل هم باید مانند ایران سرزمینی سپند باشد، امّا در باور ایرانیان، همین بابل خاست­گاه جادوان و اهریمنان و قلمروِ برای آنان انگاشته شده و پاره‌ای از مصائب ایران نیز از آن‌جا خاسته و این برخلاف همۀ انگاره‌های خوبی است که دربارۀ ایران­شهر وجود دارد.

بنیاد فرهنگ ایران در مهر ماه ۱۳۴۳ برای پاس، گسترش، و پیشبرد زبان فارسی به ریاست عالیه علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی بنیاد نهاده شد. این سازمان ناسودبر و دارای شخصیتی حقوقی بود. بنیاد فرهنگ ایران به عنوان نهادی پژوهشی دارای هیات موسسان هیات امنا (هیات موسسان و شانزده نفر به آرای اکثریت برای چهار سال) و خزانه داری بود. این بنیاد را دکتر پرویز ناتل خانلری با پشتیبانی و زیر سرپرستی مستقیم شهبانو فرح پهلوی برای پیشبرد و گسترش ادبیات و زبان فارسی و چامه سرایی، که میراث فرهنگی ایران می‌باشند ایجاد کرد تا با پژوهش زبان و ادبیات فارسی را در جهان پر آوازه نمایند

سازمان بنیاد فرهنگ ایران چهار بخش بود:

- زبانشناسی تاریخی: که در مورد تغییرات از آغاز تا کنون پژوهش می‌کرد. با گردآوری ادبیات کلاسیک ایران بنیاد بر آن شد تا یک دانشنامه زبان فارسی را به چاپ رساند که در آن واژه‌ها با معنی و آوانگاری و ساخت دستوری نوشته شده‌اند
- دستور زبان فارسی
- زبان فارسی تخصصی: که در باره زبان تخصصی فارسی به ویژه در رشته‌های نفت، پزشکی، مدیریت و حقوق کوشش می‌کند
- زبان پهلوی

بنیاد فرهنگ ایران در زمیته‌های زیر کوشش‌های فراوانی کرد و بیش از صد کتاب به چاپ رساند:

نوشت و چاپ فرهنگ نامه‌های فارسی
نوشت و چاپ واژه نامه‌های فارسی
پژوهش و بررسی در دستور زبان فارسی
برگردان و چاپ نوشتار‌های پژوهشی در باره فرهنگ ایران به زبان‌های دیگر و زبان فارسی

گردآوری سند‌ها و منبع‌ها برای بررسی و پژوهش در زبان و فرهنگ فارسی، پیشبرد و یاری به نگارش و چاپ هر گونه نوشتار و یا خودآموزی که آموختن زبان فارسی روان را برای ایرانیان و خارجی‌ها ساده کند.
یاری در بنیان کتاب خانه‌های همگانی و برانگیزاندن و پیشبردن زبانشناسان به پژوهش و بررسی در بهبود و درست نویسی خط فارسی برای ساده کردن خواندن و به یاد سپردن واژه‌ها.

در سال ۱۳۵۱ پژوهشکده فرهنگ ایران بنیان شد. پژوهشکده وابسته به بنیاد فرهنگ ایران بود که برنامه‌های جهانی پژوهشی در زبانشناسی فارسی را پشتیبانی مالی نموده و برنامه‌هایی برای دادن بورس تحصیلی به دانشجویان رشته زبان و ادبیات فارسی داشت و بیش از سی لیسانسیه زبده زبان و ادبیات فارسی در این پژوهشکده با روش پژوهش آشنا می‌شدند و در شعبه‌های پژوهشی بنیاد با گرفتن کمک هزینه تحصیلی کارآموزی می‌کردند.

در ماده نخست اساسنامهٔ بنیاد فرهنگ ایران آمده‌است که بنیاد دارای هیئت مؤسسان، هیئت‌امنا که ترکیبی از ۱۶ نفر که برای چهار سال و به آرای بیشترین برگزیده شده‌بودند و خزانه‌داری بود. بنیاد زیر ریاست‌عالیه فرح پهلوی قرارداشت.

به‌موجب مادهٔ دوم اساسنامهٔ بنیاد فرهنگ ایران، این بنیاد وظایف زیر را برعهده‌دارد:

الف - نوشتن و چاپ‌کردن فرهنگ‌نامه‌های پارسی: یکی از وظایف اساسی که بنیاد فرهنگ ایران بر عهده دارد تدوین یک فرهنگ بزرگ جامع و کامل زبان فارسی است. برای رسیدن به این مقصود چندین طرح تهیه شده و در شرف اجراست که از آن جمله یکی چاپ دقیق انتقادی کتب لغت عربی به فارسی است که در شش هفت قرن نخستین اسلامی تألیف یافته‌است.
ب - نوشتن و چاپ‌کردن واژه‌نامه‌های پارسی
ج - پژوهش و بررسی در دستور زبان پارسی و تاریخ تحول و دگرگونی آن
د - برگردان و چاپ هر گونه نوشتارهای پژوهشی دربارهٔ فرهنگ ایران و زبان پارسی که به زبان‌های دیگر نوشته شده باشد.
ه - گردآوری اسناد و مدارک و منابع لازم برای مطالعه و پژوهش در زبان و فرهنگ ایران.
و – پیشبرد و یاری به نگارش و چاپ هرگونه نوشتار یا خودآموزی که آموختن زبان فارسی روان را برای ایرانیان و غیرایرانیان ساده کند.
ز- همکاری با همه موسسه‌های ایرانی و غیرایرانی که به فرهنگ ایران خدمت می‌کنند.
ح - یاری در بنیان کتاب‌خانه‌های همگانی
ط – تشویق و ترغیب صاحب‌نظران و زبان‌شناسان به هرگونه پژوهش و بررسی که در بهبود و درست نویسی و تکمیل خط فارسی برای ساده‌کردن خواندن و دقت در ثبت کلمات بشود....