مقالات قزوینی

نویسنده: محمد قزوینی
به کوشش : عبدالرضا جربزه دار
ناشر: اساطیر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 1402
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1363 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

محمد قزوینی در یازدهم فروردین ۱۲۵۶ خورشیدی در تهران در محله دروازه قزوین به دنیا آمد. پدر و اجدادش از اهل قلم و فرهنگ بودند. پدر بزرگ او ملا عبدالعلی قزوینی از دانشمندان قزوین بود. پدرش ملا عبدالوهاب قزوینی معروف به «ملا آقای قزوینی» اصلاً اهل بلوک بشاریات (اکنون بخش بشاریات) بود که با کوشش شخصی صاحب مرتبه‌ای در دانش و ادب شد و به تهران آمد و در مدرسه معیرالممالک درس می‌داد.

علامه قزوینی در دوران طولانی اقامتش در اروپا به پژوهش و بررسی نسخه‌های خطی فارسی و عربی در مراکز پژوهشی مشغول بود. علاوه بر این با مراکز شرق شناسی اروپا آشنا شد و سعی کرد از این مراکز استفاده لازم را ببرد. مراکز شرق شناسی انگلیس، فرانسه، آلمان و ... از جمله مراکزی بود که وی در آنجا تجاربی ارزشمند آموخت.

او در این مدت، با ایران‌شناسان و پژوهشگران نامداری چون؛ آمدروز (ناشر تاریخ الوزراء هلال صابی و تاریخ دمشق ابن القلانسی)، سر اینزن رس (مترجم تاریخ رشیدی به انگلیسی)، هرتویک درنبورگ (ناشر کتاب سیبویه)، کلمانت هوارت (مترجم و ناشر کتاب البدء و التاریخ مقدسی و مناقب‌العارفین افلاکی و مألف تعداد قابل توجهی از آثار نفیس دیگر)، آدریان باربیه دومنار (مترجم و ناشر مروج‌الذهب مسعودی و بسیاری کتب دیگر)، ولادیمیر مینورسکی (شرق شناس معروف روسی، مترجم حدودالعالم با حواشی و تعلیقات بسیار ارزشمند آن و همچنین مؤلف بسیاری از آثار ارزشمند دیگر در تاریخ و جغرافیای ایران)، پاول کراوس (شرق شناس چک، مترجم بسیاری از تالیفات محمدبن ذکریای رازی)، پل کازانوا (شرق شناس مشهور فرانسوی و متخصص در تاریخ و جغرافیای اسلامی)، گابریل فرآن (مدیر ژورنال ازیاتیک)، پل پلیو (شرق شناس معروف فرانسوی و متخصص در زبان چینی و مغولی)، ادگارد بلوشه (مؤلف فهرست کتاب‌های فارسی کتابخانۀ ملی پاریس و ناشر قسمتی از جامع‌التواریخ رشیدالدین فضل‌الله وزیر غازان واولجایتو)، لویی ماسینیون (شرق‌شناس برجستۀ فرانسوی و متخصص در زبان عربی و تصوف به‌ویژه آثار مرتبط به حسین ابن منصور حلاج)، هانری ماسه (شرق‌شناس مشهور فرانسوی)، ادوارد زاخائو (شرق‌شناس شهیر آلمانی، ناشر متن آثارالباقیه ابوریحان بیرونی و ترجمۀ آن به انگلیسی و ناشر طبقات کبیر ابن سعد کاتب واقدی در ۱۵ جلد و ...)، اویگن میتووخ (متخصص در زبان عربی و مصحح قسمتی از طبقات ابن سعد) و مارتین هارتمن (متخصص در زبان عربی)، دکتر موریتز (مدیر کتابخانۀ مدرسه زبان‌های شرقی برلین، متخصص در زبان عربی) و البته با ادوارد براون آشنایی (شرق شناس شهیر و نامور انگلیسی) همکاری بسیار نزدیکی داشت.

مرحوم علامۀ قزوینی در فرانسه با پرفسور عثمان کعاک (اندیشمند برجستۀ تونسی)آشنا شد و ایشان را علاقه‌مند به فرهنگ و تمدن ایرانی یافت و اطلاعات لازم را در اختیار او گذاشت. امروزه عثمان کعاک با نگارش کتاب «العلاقات بین تونس و ایران عبر التاریخ» ( روابط تاریخی تونس و ایران) بهترین کتاب ایرانشناسی را در کشورهای غرب عربی از خود به یادگار گذاشت.