مرزبان نامه 

نویسنده: مرزبان بن رستم بن شروین
مترجم: محمد روشن
ناشر: بنیاد فرهنگ ایران
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 1111
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1354 - دوره چاپ : 1

کیفیت : درحد نو

مروری بر کتاب 

مرزبان نامه کتابی است مشتمل بر حکایت و تمثیلات و افسانه های حکمت آمیز که به طرز و اسلوب کلیله و دمنه از السنه وحوش و طیور و دیو و پری فراهم آورده اند، ظاهراً اصل این کتاب در اواخر قرن چهارم هجری تالیف شده است. در تعریف کتاب و ذکر واضح و بیان اسباب وضع مرزبان نامه، چنین باید دانست که این کتاب مرزبان نامه منسوب است بواضع کتاب مرزبان بن شروین و شروین از فرزند زادگان کیوس بود برادر ملک عادل انوشروان بر ملک طبرستان پادشاه بود...

مرزبان نامه وراوینی در نُه باب، یک مقدمه و یک ذیل است. این کتاب از زبان حیوانات و به تقلید از کلیله و دمنه نصرالله منشی نوشته شده‌است. در واقع نویسنده کتاب از طریق داستان‌های غیرمستقیم و از زبان حیوانات پند و اندرزهای خود را به پادشاه زمان خود می‌گوید. این روش در میان دانایان هندی و ایرانی رواج داشت و در ایران پس از اسلام نیز ادامه یافت. پیش از سعدالدین وراوینی، محمد بن غازی مَلَطیَوی که دبیر سلیمان شاه بن قلج ارسلان (۵۸۸–۶۰۰) پادشاه سلجوقی روم بوده‌است در سال ۵۹۸ و حدود ده سال پیش از وراوینی این کتاب را اصلاح و انشا نموده و آن را روضهالعقول نامیده‌است.

چنان‌که از مقایسه آن با روضهالعقول برمی آید، بعضی از حکایات و ابواب اصلی کتاب در این ترجمه حذف شده که وراوینی خود نیز به این معنی اشاره کرده‌است. تاریخ ترجمه مرزبان‌نامه و تهذیب آن به دست وراوینی کاملاً معلوم نیست، ولی مسلماً بین سال‌های ۶۰۷–۶۲۲ اتفاق افتاده‌است. مرزبان‌نامه از نوع ادب تمثیلی (فابل) محسوب می‌شود و نثر آن فنی است. عنصرالمعالی کیکاووس در قابوس نامه و ابن اسفندیار در تاریخ طبرستان از مرزبان‌نامه نام برده‌اند.

هم اکنون نسخه این کتاب به زبان مازندرانی وجود ندارد و به بسیاری این را به خاطر آب و هوای مرطوب مازندران می‌دانند که اجازه ماندن این کتاب را نداده است. در هر صورت امروزه فقط ترجمه‌های فارسی، ترکی و انگلیسی آن موجود است.