محاکمه رضاشاه در برابر تاریخ ؛ دو جلدی

محاکمه رضاشاه در برابر تاریخ

نویسنده: جهانگیر موسوی زاده
ناشر: موسوی زاده
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 1440
اندازه کتاب: وزیری گالینگور روکشدار - سال انتشار: 1380 - دوره چاپ: 2

کمیاب - کیفیت : نو ؛ مزین به نوشته و امضای نویسنده

مروری بر کتاب

مصور

جنجالي ترين و طولاني ترين دادگاه در تاريخ دادگستري ايران

محاکمه رئيس شهرباني رضاشاه و ساير متهمين شهرباني شامل ‎۴۴ جلسه و ‎۲۵ وکيل مدافع

كتاب ابتدا ادامه گزارش مشروح محاكمه رئيس شهرباني دوره رضاشاه و ساير متهمين شهرباني به چاپ رسيده، سپس توضيحات دادستان در برابر مدافعات وكلا، همچنين راي دادگاه آمده است. همراه با عكس‌هاي فراوان از شخصيت‌هاي مرتبط با دادگاه متهمان شهرباني ، حتي رجال سياسي و درباري و اداري، همچنين تصوير تعدادي از اسناد مهم در صفحات مياني و پاياني به چاپ رسيده است....

ساختار حکومت پهلوی و نهادهای برآمده از آن مانند دادگستری، شهربانی و ارتش فضایی را به‌وجود آورده بودند که در آن، بسیاری از گروه‌های اجتماعی امنیت کافی نداشتند. شهربانی با جمع‌آوری و تنظیم گزارش علیه افراد در ایجاد فضایی سهیم بود که در آن افراد مخالف و منتقد به راحتی و بدون تناسب با جرم مجازات می‌شدند. این در حالی است که گستره اختیارات شهربانی و حجم وسیع اطلاعاتی که از سراسر کشور به‌دست می‌آورد، می‌توانست در جهت رفاه و امنیت مردم مورد استفاده قرار گیرد، ولی در اغلب مواقع، از این اطلاعات علیه برخی از افراد در پرونده‌سازی‌ها استفاده می‌شد.

پرونده‌سازی‌های جعلی برای اشخاص مختلف یکی از مهم‌ترین و رایج‌ترین شیوه‌های برخورد، مجازات و حذف مخالفان و منتقدان رژیم رضاشاه بود. این امر که از همان آغاز و در دوره ریاست محمدخان درگاهی ــ اولین رئیس اداره شهربانی ــ آغاز شده بود، از سال1310ش و با ورود محمدحسین آیرم به شهربانی شدت و سازماندهی بیشتری یافت.

آیرم واحد پلیس سیاسی یا به عبارتی اداره اطلاعات شهربانی را دایر کرد. این واحد پس از تأسیس، به‌طور سرّی به تهیه گزارش از رفتار و کردار و حتی زندگانی خصوصی رجال، مقام‌ها، روزنامه‌نگاران و روشنفکران وقت می‌پرداخت و رعب و وحشت زیادی ایجاد کرده بود. در این دوره گزارش‌هایی از کارهای روزانه مقامات ارشد و نمایندگان مجلس تهیه و به نظمیه ارسال می‌شد.

امیراحمدی ؛ که خود از سران ارتش بود ، در خاطراتش دراین‌باره نوشته است:
... اعضای دولت هم اطمینان داشتند که با یک گزارش پلیس و یک تغیر شاه به زندان قصر قاجار و احیانا از آنجا به دیار نیستی رهسپار خواهند شد».

حسن قدسی (اعظم‌الوزرا) نیز درهمین‌باره نوشته است: «... از وکلا تا وزرا گرفته تا رجال درجه اول از او ناراحت بودند. همه می‌ترسیدند مبادا آیرم برای آنها پرونده بسازد؛ زیرا این مرد پرونده‌سازی قهاری بود که شاه مطابق گزارش او اقدام می‌کرد».

پس از پایان ریاست آیرم، رکن‌الدین مختاری جانشین وی شد. شهربانی در زمان رکن‌الدین مختاری چنان قدرتی داشت که وزرا نیز از آن واهمه داشتند. گزارش مختاری از رابطه فرضی یک وزیر با یک سفارتخانه خارجی یا یک اظهارنظر علیه شاه برای برکناری و حبس و تبعید آن وزیر کفایت می‌کرد.