مانی و سنت مانوی

نویسنده: فرانسوا دکره
مترجم: عباس باقری
ناشر: فرزان روز
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 218
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1380 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

مصور

کتاب حاضر طی پنج فصل درباره زندگی و آیین مانی ( 216 276م پیامبر ایرانی) نگارش یافته است .فصل نخست، شرحی است از وضعیت اجتماعین سیاسی و دینی پیش از ظهورمانی که افزون بر آن، توضیحاتی درباره انواع فرقه‌های مذهبی جمعیت‌های مسیحی و جنبش الخزابی آمده است .

فصل دوم به شرح زندگی، سفرهای تبلیغی، و نحوه کشته شدن مانی اختصاص یافته است .فصل سوم متضمن مباحثی است درباره "گنوس مانوی ."در این فصل ارتباط و تعاملات پیروان مسیحیت و مانویت، همچنین مشترکات این دو آیین ذکر شده است .در فصل چهارم برخی آداب، احکام و آیین مانویت در ایران (خراسان)، خاور دور، زندیقان، اسپراتوری روم، و آفریقا توضیح داده شده است .پایان کتاب به سرنوشت مانویت و گاه شمار رخدادهای مانی اختصاص یافته است .

مانی و مانویت:
این دو کلمه هرگز نتوانسته اند از ملعنتی که از آغاز بر آنها بار شده رهایی یابند، به رغم کارهای چندتن از نادر کارشناسانی که که کوشیده اند واقعیت تاریخی را روشن کنند، هرگز یک دادرسی عمومی برای اعاده حیثیت به این انسانها و آیینشان صورت نگرفته است...کتاب حاضر پژوهشی است ممتاز از یک استاد و محقق برجسته فرانسوی که چشم دل را به تمامی بر اسطوره مانی برمی گشاید و این آیین ایران باستان و گردش و گسترش آن را در دیارهای دیگر آن طور که باید و شاید معرفی می کند...

در آیین مانوی انسان دارای دو بعد خدایی و منور و اهریمنی و تاریک است که حاصل امتزاج نور و ظلمت در دوران اسطوره‌های آفرینش می‌باشد. انسان باید به روح خود که همان ذرات نور دربند است توجه نشان داده و جسم و دنیا و مافیها را به بوته فراموشی بسپارد. توجه به آنچه به روح بازمی‌گردد مانند میل به هنر و شکوفایی استعدادها و ذوق‌ها و نیز محبت و برادری نوعی عبادت تلقی می‌شد.

اعتقاد مانویان بر این بود که در پایان جهان در نبرد بزرگ بین نور و ظلمت روح بر ماده و نور بر ظلمت و خیر بر شر پیروز می‌شود و ارواح در بند که انوار خدایی هستند از زندان جسم و جهان آزاد شده و به سوی سرزمین روشنایی بازمی‌گردند. اگرچه امروزه مانویان از صحنه روزگار کنار رفته‌اند و سده‌هاست که این دین دیگر پیروانی ندارد اما تأثیرات غیرقابل انکار آن را در عرفان اسلامی و مسیحی می‌توان بازیافت.

علاقه مانویان به نوشتن آثار خود همراه با خلاقیت هنری موجب گسترش فنون کتاب‌آرایی، نقاشی، موسیقی و خوشنویسی گردید. پیروان دین مانی که دیناور نامیده می‌شدند و به دو طبقه عمده تقسیم می‌شدند؛ گزیدگان و نیوشاییان، گزیدگان افراد معدودی بودند که رسالتشان سفر و تبلیغ دین بود و نیوشاییان طبقه عام جامعه بودند. فرامین مانی برای دو طبقه متفاوت بود، مثلاً گزیدگان حق ازدواج و تولید مثل نداشتند و همچنین گوشت برایشان منع شده بود اما نیوشاییان می‌توانستند یکبار ازدواج کنند و همچنین می‌توانستند گوشت استفاده کنند به شرطی که خودشان حیوان را ذبح نکنند.

در نشر عقاید و خلاقیت‌های ادبی و شاعرانه خود بسیار کوشا بودند و همین باعث بوجود آمدن ادبیات و خط مانوی شد که عمدتاً به زبان‌های سریانی، پارسی میانه، پهلوی اشکانی، سغدی، ترکی اویغوری، چینی، زبان قبطی و یونانی بود. آثار مانویان معمولاً بر روی چرم یا پاپیروس نوشته می‌شد و نوشته‌ها با رنگ و شکل و طرح تزئین می‌شدند. مانی را به دلیل نگاشتن کتاب ارژنگ که سرتاسر نقاشی بود پیامبر نقاش نیز خوانده‌اند.