لکان و پسافمنیسم

نویسنده: الیزابت رایت
مترجم : محمود مقدس
ناشر: مهرگان خرد
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 76
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1395 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

مواجهات پست مدرنیسم

 کتاب لکان و پسافمینیسم از منظری پسافمینیستی به بررسی آرای ژاک لکان اندیشمند بجسته ی فرانسوی میپردازد و میکوشد با قرار دادن آثار او در بستری پست مدرن دیدگاه های مهم وی را شرح دهد.کتاب در واقع تضاربی از آرای فمینیست‌ها در مورد نظریات جنجال‌برانگیز لکان پیرامون سکسوالیته و جنسیت را عرضه می‌کند و در پی آن است که بدفهمی‌های صورت گرفته از نظریات لکان به خصوص نظریه‌ی جنس‌یابی وی، یعنی خاستگاه و گسترش تفاوت جنسی درون قلمرو زبان را واکاوی و تصویر دقیق‌تری از این پرنفوذترین روان‌کاوِ پسافرویدی ارائه کند.

«زن شدن» به معنای مخالفت جنس و جنسیت نیست بلکه روشی است که یک زن از آزادی خود بهره می‌برد. این بدان معنا نیست که مرد نسبت به زن کامل‌تر نیست برای اینکه مرد وقتی کامل است که تماماً وارد دلالت‌گری فالیک شود. از سوی دیگر، زن فاقد یک دال است و لذا باید از شگرد نمایشگری استفاده کند. اهمیت مقاله‌ی ریویر در به پرسش کشیدن تمایز میان زن‌بودگی و تظاهر نهفته است....

ژاک لکان اندیشمند معاصر فرانسوی از جمله مهم‌ترین متفکران قرن بیستم به شمار می‌رود که توانسته با مفهوم‌پردازی‌های بدیعش بر غنای دانش روانکاوی بیافزاید. او که ادامه دهنده‌ی سنت فرویدیِ روانکاوی است و خود را کسی می‌داند که «فروید خوانده است» هیچگاه در این چارچوب محدود نمانده و توانسته افق گسترده‌تری پیش روی روانکاوی معاصر بگسترد.

مفاهیمی چون مراحل سه‌گانه‌ی زندگی انسان، فالوس، جنس‌یابی، ژوییسانس و... از جمله ایده‌هایی است که سبب شده گستره‌ی کاربرد نظریات وی از روانکاوی فراتر رفته و وارد حوزه‌هایی چون فلسفه، معماری، ادبیات و سینما شود. به تعبیر لویی آلتوسر، قدرت ادعای لکان و اصالت منحصر به فرد او در روان‌کاوی در این بود که در حوزه‌ی کاری خود یعنی روان‌کاوی و زبان‌شناسی نظریه‌پردازی می‌کرد و توانست یک سیستم کلی از مفاهیم نظری بسازد که قادر به ایجاد مجموعه‌ای از حقایق در حوزه‌ی تحلیلی باشد.

جنس‌یابی چیست؟ جنس‌یابی فرایندی است که ما به طور ناخودآگاه شیوه‌ی بودن‌مان به صورت مردانه یا زنانه را «انتخاب می‌کنیم». واژه‌ی «تفاوت جنسی» در دایره‌ی لغات نظری فروید یا لکان نیست. در حالی که فروید تفاوت‌های کالبدشناختی را از حیث پیامدهای روانی‌شان تعریف می‌کند لکان موضع جنسی را از نظر یافتن جایگاهی در اجتماع به عنوان سوژه‌ای جنس‌مند تعریف می‌نماید.

لکان تاکید می‌ورزد که ما موجودات ناطقی هستیم: ما حرف می‌زنیم و وجود داریم. هر انسانی با زبان و کلام به اختگی تن می‌دهد. ورود به یک نظام قواعد نیازمند قربانی است. برای لکان، آنچه اهمیت دارد محدودیت اعمال شده توسط زبان بر همه‌ی موجودات ناطق است به این معنا که ارضای کامل از انگیزش بدن (رانه فرویدی) دریغ می‌شود. این امر سوژه‌ای دوپاره می‌آفریند که میان هویت نمادین‌اش و بدنی که نگهش می‌دارد تقسیم شده است.

فهرست

مهلکه‌ی امر سیاسی
چرا روان‌کاوی؟
نزاع‌های پسافرویدی
تفاوت جنسی
جنس‌یابی: کمک لکان
منطق نمادین جنس‌یابی لکان
استدلال‌های جنسیتی: نمایشگری، اجرا و استناد
لکان و نقد پسافمینیستی سینما
زن وجود ندارد
یادداشت‌ها