قرن روشنفکران ؛ زرکوب

قرن روشنفکران

نویسنده: میشل وینوک
مترجم: مهدی سمسار
ناشر: علم
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 951
اندازه کتاب: رقعی گالینگور روکشدار- سال انتشار: 1379 - دوره چاپ : 1

کیفیت : نو ؛ لبه روکش کتاب سائیدگی دارد

مروری بر کتاب

سال های بارس - سال های ژید - سال های سارتر و....

کتاب قرن روشنفکران از معدود کتاب‌هایی است که صرفا به تاریخ روشنفکری و چهره‌های روشنفکری جهان عموما فرانسه پرداخته است. بیشتر چهره‌هایی که در این کتاب نامی از آنها برده شده به نحوی با روشنفکران فرانسه مرتبط بوده‌اند.

البته ضعفی که بر کتاب وارد می‌شود این است که نویسنده دایره روشنفکری را با توجه به عنوانی که برای کتاب برگزیده صرفا به فرانسه محدود کرده است.در کمتر جایی نامی از روشنفکری غیر فرانسوی می‌خوانیم. اما به هر صورت این کتاب منبع تحقیقاتی بسیار خوبی است برای این که با چهره‌های موثر و تاثیرگذار تاریخ فرهنگ، اندیشه و علوم اجتماعی و سیاسی فرانسه آشنا شویم.

کتاب "قرن روشنفکران" این گونه آغاز می‌شود که روشن‌فکر کیست و روشن‌فکرى چیست؟ میشل وینوک با این پرسش کتاب خود را آغاز می‌کند و تلاش دارد تا نخستین جرقه‌های تشکیل جامعه روشنفکری در فرانسه را کشف کند. جرقه‌ای که بر سر جریان دریفوس به راه افتاد و در حقیقت امیل زولا موسس آن محسوب می‌شود.

وی ، قرن بیستم را "قرن روشنفکران "می‌خواند و دراین نوشتار "کشمکش‌ها و برخوردهایی "را توصیف می‌کند که در طول یک قرن میان روشنفکران از یک سو با خودشان و از سوی دیگر در رویارویی با مسائل روز درگرفته است .او در کتاب از روشنفکرانی همچون امیل زولا، موریس بارس، آندره ژید، شارل موراس، لوئی آراگون، ریمون ارون، ژان پل سارتر، آندره مالرو، آلبرکامو، رومن رولان و میشل فوکو یاد می‌کند که فقط به نوشتن یا اندیشیدن بسنده نکردند، بلکه وارد میدان عمل شدند، "تعهد "اختیار کردند، در همه مبارزات اجتماعی و در تمام گردبادهای سیاسی حضور فعال یافتند و نام‌آوری و استعداد خود را در خدمت آرمان‌هایی گذاشتند که "درست "و "عادلانه "می‌دانستند و با حضور در صحنه‌های اجتماعی، عنوان "روشنفکر "یافتند .

نویسنده برای شرح این مبارزات سه نام را به مثابه "سمبل " و مظهر برگزیده و سال‌های قرن را براساس آن به "سال‌های بارس"، "سال‌های ژید " و "سال‌های سارتر "تقسیم کرده است" .سال‌های بارس " بخش اول را می‌توان سال‌های پیدایش و رواج تدریجی لفظ "روشنفکر "دانست .

نگارنده در این بخش از نویسندگان، هنرمندان و دانشگاهیانی سخن می‌گوید که آنان از کاپیتان دریفوس که به نظر آنها در پی یک اشتباه قضایی، فردی بی‌گناه، محکوم، تبعید و زندانی شده بود حمایت گسترده نمودند .از دیگر وقایع عمده این سال‌ها عبارت‌اند از : بنیانگذاری حزب سوسیالیست فرانسه و تاسیس روزنامه اومانیته به وسیله ژان ژورس، تسلط روشنفکران بر حزب سوسیالیست، پیدایش جنبش دست راست افراطی "اکسیون فرانسز"، تاسیس ماهنامه جدید فرانسه (NRF)به وسیله آندره ژید و سرپرستی گاستون گالیمار، و انتشار کتاب آتش به قلم هانری باربوس، برنده جایزه گنکور . "سال‌های ژید " بخش دوم تحولات جهان، به ویژه اروپای پس از جنگ جهانی اول تا جنگ دوم جهانی را در برمی‌گیرد و نگارنده نقش و حضور روشنفکران در این مقطع زمانی را ارزیابی می‌کند .

روی‌آوری روشنفکران به صلح و انقلاب و تاکید آنان به تعهد نسبت به آزادی و دموکراسی مفاهیم اساسی روشنفکری این عصر را تشکیل می‌دهند . برخورد روشنفکران با پدیده‌هایی همچون انقلاب لنین در مسکو، هیتلر در آلمان، موسولینی در ایتالیا، کیش وطن، ناسیونالیسم، کیش پرولتاریا، دموکراسی و آزادی به‌زعم نگارنده مسائلی هستند که انشعاب و افتراق میان روشنفکران را سبب شده است .

سومین بخش کتاب "سال‌های سارتر " با جنگ دوم جهانی، اشغال فرانسه، تشکیل دولت "ویشی "آغاز می‌شود و تا سال 1980ادامه می‌یابد .مقولاتی چون آزادی فرانسه، جنگ سرد، جنبش‌های آزادیخواهانه در سراسر جهان از مهم‌ترین عناصر این دوره به شمار می‌آیند .در پایان کتاب "برخی از تاریخ‌ها و آثار مهم قرن روشنفکران "و "اسامی اشخاص "آمده است .