دسته بندی کتاب ها
سبد خرید شما

قرآن کریم ؛ به خط محمد خالقی زنجانی

قرآن کریم

مترجم: مهدی الهی قمشه ای
خطاط: محمد خالقی زنجانی
ناشر: بنیاد قرآن
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 960
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1369 ~ 1368 - دوره چاپ: 4 ~ 3

 

مروری بر کتاب

قابدار - چاپ نفیس - گلاسه

به عنوان مقدمه باید گفت که زبان فارسی از این سعادت برخوردار بوده که نخستین ترجمه (و لو غیر کامل) قرآن توسط صحابی جلیل القدر و ایرانی نژاد رسول الله صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم یعنی سلمان فارسی، به آن انجام گرفته است. اگر بنا را بر وجود صورت مکتوب ترجمه‌های کهن فارسی هم بگذاریم، در قرون دوم و سوم، ده‌ها ترجمه به صورت زیر نویس و تحت اللفظ (که واحد کلام را کلمه می‌انگاشتند نه عبارت و جمله) انجام گرفته که نمونه‌های عدیده‌ای از آنها در کتابخانه هزار ساله آستان قدس رضوی در مشهد و آستانه حضرت معصومه سلام‌الله‌علیهم در قم، و در سایر موزه‌ها و کتابخانه‌های ایران و جهان وجود دارد.

ترجمه قرآن معروف به قدس که در کتابخانه آستان قدس محفوظ بوده و در دهه اول بعد از انقلاب اسلامی به همت استاد دکتر علی رواقی تصحیح شده و به طبع رسیده، متعلق به قرن سوم است. نیز فرهنگنامه قرآنی، فرهنگی است که بر مبنای معادل‌های مفردات برابر نهاده ۱۴۲ ترجمه خطی قرآن به همت دکتر محمد جعفر یاحقی و همکارانش از سوی بنیاد پژوهش‌های اسلامی در دهه اخیر انتشار یافته است. فهرستی از معرفی و شناسایی ۳۲۶ ترجمه تحت اللفظ کهن فارسی قرآن نیز که همه در همان گنجینه هزار ساله آستان قدس محفوظاند، به عنوان جلد اول (از احتمالا ۳ یا ۴ جلد فهرست قرآن‌های مترجم) به همت استاد محمد آصف فکرت در مشهد انتشار یافته است. 


باری ترجمه‌های تفسیرهای کهن نیز از جمله تفسیر تاج التراجم، سورآبادی، میبدی، ابو الفتوح و غیره همه تحت اللفظی‌اند و این جریان هزار ساله تا عهد ناصری که بصیر الملک از رجال فرهنگی دربار ناصر الدین شاه، ترجمه‌ای نسبتا روان از قرآن کریم به دست داد، ادامه داشت. با ترجمه‌های فارسی شادروان مهدی محیی الدین الهی قمشه‌ای و روانشاد عبد الحسین آیتی (آواره) که اولی اول بار در سال ۱۳۲۳ ش به هیئت خوشنویسی شده، به خط هنرمندانه شادروان استاد حسین میرخانی ، و دومی در ۳ مجلد، (از ۱۳۲۴ تا ۱۳۲۶ ش، در یزد) انتشار یافت، عصر ترجمه تحت اللفظی هزار ساله به سر آمد. دو ترجمه اخیر آغازگر عصر ترجمه روان و نسبتا آزاد قرآن کریم به فارسی بوده‌اند.

نخستین چاپ ترجمه شادروان قمشه‌ای در سال ۱۳۲۳ ش انجام گرفته و از سوی کتابفروشی اسلامیه به صورت گراوری منتشر شده و برای اول بار در تاریخ ترجمه، شاید به اقتباس از بعضی ترجمه‌های اروپایی قرآن کریم، به صورت صفحه به صفحه است، نه زیرنویس، یا بین السطور، یعنی یک صفحه (دست راست) متن قرآن مجید است، و یک صفحه (دست چپ) ترجمه با ذکر شماره مسلسل آیات در جای خود. چنان که اشاره شد، این متن و ترجمه را شادروان استاد حسین میرخانی خوشنویسی کرده است، یعنی نص مقدس قرآن را به خط نستعلیق دو دانگ (کتابت جلی) و ترجمه را از آن ریزتر و به همان قلم نستعلیق نگاشته است. در تاریخ خط و خوشنویسی قرآن کریم، تا انقلاب اسلامی ایران، کتابت قرآن کریم به نستعلیق، در کمال ندرت، یعنی فقط دو سه نمونه، سابقه دارد. عکسی از یک صفحه از یک نمونه از آن، در کتاب فهرست قرآنهای خطی کتابخانه سلطنتی تالیف سرکار خانم بدری آتابای آمده است که متعلق به عصر قاجار است. 


استاد میرخانی بار دیگر همین ترجمه را با اصلاحاتی که مترجم در ترجمه خود وارد کرده بود، در سال ۱۳۳۹ ش بازنویسی و خوشنویسی کرده که در سال ۱۳۴۲ ش از سوی همان ناشر انتشار یافته است. سپس چه بسا با اجازه مترجم، سایر ناشران نیز کمر همت به تجدید طبع این ترجمه، به صورت خوشنوشته یا حروفی (حروفچینی شده) بسته‌اند. از آن جا که خانواده مترجم، به ویژه فرزند ارشد ایشان، جناب آقای دکتر حسین الهی قمشه‌ای ، مانع تراشی نکرده‌اند، ده‌ها ناشر صدها چاپ از این ترجمه را در ۵۵ سالی که از نشر اول آن می‌گذرد، انتشار داده‌اند. از این میان دو طبع هست که دکتر حسین الهی قمشه‌ای صحه خود را بر آنها نهاده است. یکی طبع انتشارات امیر کبیر در سال‌های ۱۳۶۱، ۱۳۶۷ و سال‌های دیگر، و دیگر طبع سازمان اوقاف (در سال ۱۳۶۹ و بعد). اما چنان که اهل فن تصریح کرده‌اند، چه این طبع‌های «صحه دار» و چه طبع‌های ویراسته آقایان محمد باقر بهبودی و حسن مسعودی ، چندان که باید و شاید منقح و پیراسته از اغلاط علمی فراوان- که در اصل بوده، یا گاه از سوی مصححان افزوده شده- نیست.

نوشتن نظر

لطفا برای ثبت نظر وارد حساب خود شده یا ثبت نام نمایید.

کتاب مورد نظر در حال حاضر موجود نیست . اطلاعات خود را وارد فرم زیر نمایید تا زمانی که کتاب موجود شد به شما اطلاع داده شود

نام
ایمیل
موبایل
توضیحات