فیلم های سینمای ایران در سال 1354

گردآوری :  خسرو بدوحی , بهروز تورانی , جمال حاج آقامحمد
ناشر: وزارت فرهنگ و هنر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 137
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1355 - دوره چاپ: 1

کمیاب  - کیفیت: درحد نو _ نو

مروری بر کتاب 

تمام گلاسه - مصور

 اگر مبدا تاریخ سینمای ایران را زمان ورود دوربین فیلمبرداری به كشورمان بدانیم، تولد سینما به سال 1279 هجری شمسی بازمی‌گردد كه نخستین دستگاه فیلمبرداری توسط «میرزا ابراهیم خان عكاسباشی» وارد تهران شد و در بهار 1280 نخستین تصاویر متحرك به دستور مظفرالدین شاه از شیرهای باغ وحش فرح‌آباد ضبط شد.

تصاویر بعدی كه توسط دوربین گومونی ساخت فرانسه گرفته شده بود، هدف معینی را القا نمی‌كردند و بیشتر جنبه خصوصی داشتند. شش سال بعد نخستین سالن نمایش فیلم در قهوه‌خانه زرگرآباد (چراغ‌گاز) راه افتاد و فیلمی از جنگ روس و ژاپن افتتاحیه آن بود. در سال 1299 «خان بابا معتضدی» كه در فرانسه تحصیل كرده بود به هنگام مراجعت با خود دوربینی آورد و توانست مناظری ضبط كند.

او با همین دوربین در سال 1304 از مراسم برپایی مجلس موسسان و در سال بعد از تاجگذاری رضاشاه نخستین فیلم‌های خبری را به ثبت رساند.با ابداع سینمای ناطق (1306- 1927) به تدریج آوازه صدا به سینمای ایران رسید و هنرمندان وطنی هم مترصد تولید فیلم ناطق در داخل شدند. سال 1311 در حالی‌كه سومین فیلم داستانی با نام «حاجی آقا آكتور سینما» ساخته آوانس اوگانیانس به نمایش درآمد، كمپانی «امپریال فیلم» در فكر ساخت نخستین فیلم ناطق ایرانی بود. ساخت «دختر لر» 7 ماه به طول انجامید و در نهایت زمستان 1312 در سینما مایاك روی پرده رفت. این فیلم با استقبال عمومی مردم مواجه شد.

تا سال 1327 مجموعاً 4 فیلم دیگر ایرانی در سینماهای كشور به نمایش درآمد كه همه آنها را عبدالحسین سپنتا ساخت. از این پس كارگردانانی همچون اسماعیل كوشان، علی دریابیگی، پرویز خطیبی، فضل‌الله بایگان، ابراهیم مرادی و ... به فعالیت پرداختند و از آغاز دهه 30 شمسی تعداد آثار تولیدشده از یك تا دو فیلم در سال به 9 تا 23 فیلم رسید، دوبله آثار خارجی مرسوم شده و سینما به سرگرمی مردم كوچه و بازار تبدیل شده بود. از همین رو تعداد سالن‌ها در تهران و شهرستان‌ها رو به افزایش گذاشت. از مشهورترین آثار دهه 30 می‌توان به لغزش (مهدی رئیس فیروز)، مشهدی عباد (صمد صباحی)، چهارراه حوادث (ساموئل خاچیكیان)، امیرارسلان نامدار( شاپور یاسمی)، جنوب شهر(فرخ غفاری)، شب‌نشینی در جهنم(ساموئل خاچیكیان)، لات جوانمرد(مجید محسنی) و ... اشاره كرد.

از رویدادهای دیگر كارگردانی نخستین فیلم توسط یك زن (مرجان ساخته شهلا ریاحی) و برگزاری نخستین جشنواره سینمایی تحت عنوان گلریزان، آغاز فعالیت كارخانه رویاسازی سینمای ایران، ابداع پدیده كلاه‌مخملی‌ها،ظهور فردین و ... قابل اشاره‌اند.
در دهه 40، سینمای موسوم به فیلمفارسی – كه شالوده‌اش در دهه 30 ریخته شده بود –به اوج رسید و هر ساله 25 تا 70 فیلم تولید شد كه عمده این آثار را فیلم‌های سرگرم‌كننده تشكیل می‌دادند، این آثار جملگی از داستان‌های عامیانه به همراه عناصری همچون رقص و آواز، تعقیب و گریز، زد وخورد و ... بهره می‌گرفتند.

تولیدكنندگان هم به جای توجه به ارتقای كیفی آثار و بهره‌گیری مناسب از ابزار سینما، به هر ترفندی دست می‌زدند تا مشتریان را به این بازار مكاره بكشانند. از مشهورترین آثار این دوران می توان به گنج قارون (سیامك یاسمی)، سلطان قلب‌ها (محمدعلی فردین)، كوچه مردها (سعید مطلبی) و ... اشاره كرد. با این حال دهه 40 را باید آغازگر دوران نوین سینمای سینمای ایران دانست، چرا كه ظهور كارگردانان دگراندیش – كه به سینما نگاه جدی‌تری داشتند-، توجه منتقدان را به خود جلب كرد. ساخت آثاری همچون جنوب شهر و شب قوزی (فرخ غفاری- 1343)، شوهر آهوخانم (داود ملاپور) و خشت و آینه (ابراهیم گلستان- 1345) حاوی تجربه‌های تازه‌ای بود كه نسیم تغییر را نوید می‌داد.