فهرست اسناد علاء الدوله و حشمت الدوله

ناشر: سازمان اسناد ملی ایران
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 522
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1369 - دوره چاپ: 1 

کمیاب  - کیفیت : درحد نو ~ نو
 

مروری بر کتاب 

شامل اسناد طبقه بندی شده دربار ناصرالدین شاه

علاءالدوله، محمدرحیم‌خان، از وزیران و رجال دورۀ ناصرالدین شاه بوده است.علاءالدوله در ۱۲۹۱ ــ که ناصرالدین شاه برای ادارۀ امور کشور، هیئت وزرای مختار دربار اعظم را تشکیل دادـ به مقام وزارت جنگ رسید ولی در شوال همان سال از وزارت جنگ برکنار شد و میرزا حسین‌خان مشیرالدوله (سپهسالار) این سمت را برعهده گرفت. همین مسئله به رقابت میان علاءالدوله و سپهسالار دامن زد و افراد ناراضی از سپهسالار (مانند عضدالملک، حسنعلی‌خان وزیر فواید عامه، مجدالملک وزیر وظایف و اوقاف، میرزاعلی‌خان وزیر رسائل) به دور علاءالدوله جمع شدند و برضد سپهسالار توطئه کردند. 

در ۱۲۹۲ که نام وزارت دربار به «وزارت دربار اعظم» تغییر یافت، علاءالدوله به مقام وزیر درباری رسید.  سپس ریاست ضرابخانه را نیز برعهده گرفت. در ۱۲۹۴، ناصرالدین شاه رسیدگی به امور خوزستان و لرستان و همچنین ادارۀ گیلان را به سمتهای علاءالدوله افزود و او میرزا زکی‌خان ضیاءالملک را برای ادارۀ امور گیلان به آن ولایت فرستاد. 

در ۱۲۹۸ به دلیل بی‌نظمی هایی در آذربایجان، ناصرالدین‌شاه، مظفرالدین میرزا ولیعهد را به پایتخت فراخواند و علاءالدوله را با لقب امیرنظام و با نیروی کافی و اختیارات کامل برای انتظام امور به تبریز فرستاد. علاءالدوله امور آذربایجان را منظم کرد و به سبب شدت عملی که در این کار نشان داد، اهالی تبریز او را «آله قره ایت» یعنی سگ سفید و سیاه خواندند.  پس از برقراری آرامش در آذربایجان، مظفرالدین میرزا در جمادی‌الآخره ۱۲۹۹ به تبریز مراجعت نمود و روز بعد در مراسم سلام، تمام امور ولایت را به امیرنظام واگذار کرد.

در همان سال، امیرنظام برای سرکشی به سرحدات غربی عازم ارومیه شد و از اواسط رجب تا اوایل رمضان، به مدت پنج ماه در خوی اقامت نمود. سپس به ارومیه رفت و در آن شهر در ۲۹ ذیقعده ۱۲۹۹ به مرض سکته درگذشت....