فلسفه سیاسی آیزایا برلین

فلسفه سیاسی آیزایا برلین

نویسنده: جان گری
مترجم: خشایار دیهیمی
ناشر: طرح نو
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 228
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1379 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب 

نگارش پژوهشی دربارۀ اندیشۀ آیزایا برلین کاری هول‌آور است، امّا علّتش این نیست که نوشته‌های او گنگ یا مبهم هستند، به‌عکس، نوشته‌های او روشنی و وضوح حیرت‌انگیزی دارند. و با آنکه نوشته‌های این فیلسوف سیاسی برجستۀ قرن بیستم طیف بسیار وسیعی از موضوعات و نویسندگان را در بر می‌گیرند، امّا چندان پراکنده نیستند که وحدت مضمونی نداشته باشند، و درواقع قضیه کاملاً به‌عکس است.

ادعای اصلی کتاب حاضر این است که یک اندیشه واحد با نیروی بیان کن عظیم، روحبخش همه آثار برلین است. این اندیشه، یعنی پلورالیسم ارزشی، می‌گویند ارزش های غائی بشری عینی اما مختلف هستند و این اختلاف فرو ناکاستی است. پیامد این اندیشه برای فلسفه سیاسی این است که تصور جامعه کاملی که در آن همه آرمانها و خیرهای اصیل به دست آید نه تنها اوتوپیایی، بلکه ذاتا ناساز و متناقض است.

به گفته نویسنده کتاب، لیبرالیسم برلین لیبرالیسمی رواقی و تراژیک است که کشمکش و تضاد را میان ارزش های ذاتا رقیب اجتناب‌ناپذیر، و خسران را جبران‌ناپذیر می‌داند.اندیشه سیاسی برلین چون در امیدها یا توهمات لیبرالیسم های زمانه ما و لیبرالیسم های گذشته در مورد امکان سازگاری آزادی ها و برابری های بنیادین شریک نیست، در واقع حیات مجددی به سنت فکری لیبرال می دهد.

آیزایا برلین هم مثل بسیاری از فیلسوفان سیاسی برجستۀ قرن بیستم مهاجر بود. او از روسیه به بریتانیا مهاجرت کرده بود. تجربه‌اش از ضربه‌های دردناک سیاسی و از رژیم‌های توتالیتر قرن بیستم دست‌ اول و مستقیم بود و همین‌ها به علاوۀ تعلیم و تربیت بریتانیایی او بود که افکار و اندیشه‌های سیاسی‌اش را شکل داد. اما میراث غیر انگلیسی او شور و شوقی آتشین به اندیشه‌ها و درکی تراژیک از زندگی بشر در خود دارد. آثاری که تجسم پنجه درافکندن با اصول بنیادین سنت فکری غربی است.

لیبرالیسم برلین لیبرالیسمی رواقی و تراژیک است؛ کشمکش و تضاد را میان ارزش‌های رقیب اجتناب‌ناپذیر می‌داند، و خسران ناشی از آن را جبران‌ناپذیر می‌شمارد. از آنجا که اندیشۀ سیاسی برلین وجه مشترکی با امیدها و توهمات لیبرالیسم‌های گذشته و اکنون در مورد امکان سازگاری آزادی‌ها و برابری‌های بنیادین ندارد، حیات مجددی به سنت فکری لیبرال می‌بخشد. لیبرالیسمی که مبارزه‌طلب و کاملاً اصیل و متمایز است.