عیاران سیستان

عیاران سیستان

نویسنده: سید محمد صمصامی
ناشر: ثقفی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 320
اندازه کتاب: وزیری لب برگشته - سال انتشار: 1357 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : نو ؛ جلد کتاب خاک گرفتگی مختصری دارد

مروری بر کتاب

عیار به معنای زیرک، چالاک. حیله باز، مکار، و جوانمرد آمده‌است. عیاری گونه ای از تربیت قدیم بوده و از اواخر قرن دوم هجری وجود داشته‌است. عیاران اصول و روش‌های مخصوصی در زندگانی داشته‌اند که به‌تدریج با تصوف آمیخت به صورت فتوت درآمد.

عیاران طبقه‌ای از اجتماع سیستان بودند که اصول اخلاقی و مبارزاتیِ ویژه‌ای را برگزیده و کمک به فقیران را پیشه خود ساخته بودند. عیاران گروهی بودند که طرفدار جوان‌مردی و بخشش و کمک به ضعیفان بودند و افرادی را که ظالم تشخیص می‌داند را را بدون اعتنا به قوانین حاکم مجازات می‌کردند و اموال آنان را بین مردم بذل و بخشش می‌نمودند.

پیشینه تاریخیِ عیاران را باید در ایران پیش از اسلام جستجو کرد. آنچه مسلم است مکتب عیاری همانند مکتب فتوّت یا جوانمردی ریشه در آیین‌های پهلوانی در ایران پیشا اسلامی دارند. مرجع اصلی در همه آیین‌های پهلوانی قهرمانان اساطیری اند که همواره در قالب داستان‌ها و افسانه‌ها اصول خود را سینه به سینه رواج می‌داده‌اند. آئین عیاری و جوانمردی شامل مرّوت، ایثار، فداکاری، یاری مظلومان و بی پناهان، شفقت به خلق، وفای به عهد و بالاخره خودشکنی بود و تمامی این خصوصیّات بعدها در تصوّف به صورت صفات ممتاز انسان کامل درآمد. جوانمردان علاوه بر صفات انسانی که داشتند مقیّد به انجام آدابی بودند که معرّف جوانمردی بود. پس از اسلام که جوانمردان دین اسلام را پذیرفتند به تدریج اساس مذهب تصوّف بر پایه اسلام و فتوّت استوار شد و آداب جوانمردی در رسوم خانقاهی میان صوفیان متداول و مرسوم گردید.

فهرست

آغاز داستان
نخستین گام در راه عیاری
مرد را جوانمردی باید
آرزوی عیاران استقلال ایران است
حمله به شارستان
فهرست نامها و جایها