عقل سرخ

نویسنده: شیخ شهاب الدین یحیی سهروردی
ناشر: مولی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 34
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1391 _ 1378 - دوره چاپ: 8 _ 5

مروری بر کتاب

عقل سرخ حکایت یکی از سفرهای معنوی سهروردی میباشد که از زبان پرندگان بیان شده است. سهروردی در این داستان نفس خود را به «بازی» تشبیه کرده است که در دام صیادان گرفتار شده است و پر و بال و چشمان او بسته است و او پیوسته در آرزوی پرواز و پرکشیدن به آسمان هاست تا اینکه یک روز نگهبانان را از خود غافل می یابد و لنگان لنگان با پر و بال بسته رو به سوی صحرا می نهد.در آنجا شخصی را میبیند که رنگِ ریش و رخسار او سرخ بود، «باز» می پندارد که آن شخص جوان است.

در بیشتر این داستان‌ها، مطالب فلسفی و عرفانی در ضمن حکایاتی گنجانده شده است که می‌بایست حوادث آن در عالم مثال رخ داده و به زبان رمز به بیان در آمده باشد. در رساله‌های آواز پر جبرئیل؛ عقل سرخ؛ فی حاله الطفولیه؛ روزی با جماعت صوفیان و قصّه غربت غربی، قهرمان داستان، خود نویسنده است و حکایت از زبان اوّل شخص بیان می‌شود.

حادثه مرکزی هر دو حکایت نخست، دیدار با فرشته و گفت‌وگوی قهرمان حکایت با اوست که به زبانی رمزی بیان می‌شود. امّا در رساله «قونس العشّاق» قهرمانان حکایت حسن، عشق و حزن هستند که در آغاز هستی و در ماورای تاریخ، پا به عرصه وجود می‌گذارند و بعدها در وجود یوسف، زلیخا و یعقوب مثل می‌شوند. بدین ترتیب واقعه‌ای که در آسمان و در ماورای تاریخ رخ داده است، در عالم ما حضور پیدا می‌کند و سرگذشتی زمینی می‌شود. در پایان این رساله، راز عشق الهی از نظرگاهی بدیع، شرح و تفسیر می‌شود.