دسته بندی کتاب ها
سبد خرید شما

عرفان و رندی در شعر حافظ

عرفان و رندی در شعر حافظ

نویسنده: داریوش آشوری
ناشر: نشر مرکز
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 402
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1393 - دوره چاپ: 12

 

مروری بر کتاب

کتاب هستی شناسی حافظ نخستین بار در سال 1377 منتشر شده و از آنجا که با دیدگاهی نو و با اتکا به مفهوم ها و روشهای علوم انسانی جدید به کند و کاو در اندیشه و جهان بینی خواجه شیراز میپرداخت در میان حافظ دوستان و حافظ پژوهان باز تابی گسترده و چشمگیر داشت و بحثهای بسیار بر انگیخت .

کتاب حاضر همان کتاب است اما همان دید گاه و درو نمایه را درپرتو مطالعه و پژوهش و تامل و اندیشه بیشتر ، با استدلالی پرورده تر و پخته تر و کاملتر عرضه میکند هدف اصلی این پژوهش نشان دادن پیوند و درهم تنیدگی « عرفان» و « رندی» در شعر حافظ و شناختن آن منطق درونی هدایت کننده ای است که تمامی نمادها و مفهومها و تعبیرهای گوناگون و پر معنای او را یگانگی میبخشد و به کمک آن می توان جهان معنا و اندیشه حافظ را باز یافت و باز ساخت.

روش پژوهشی نویسنده برای معناگشایی دیوان حافظ، مطالعه میان‌متنی و مطالعه درون‌متنی‌است. کتاب در چهاربخش تنظیم شده‌است:
در بخش یکم: «بنیادهای انسان‌شناسی صوفیانه»، ابتدا زیربخشِ اسطوره و سرنمون archetypal معرفی و بررسی می‌شود. سرنمونِ عارف و زاهد «آفرینش آدم»، و تفاوت این دو در تأویلِ راز این آفرینش است.

در بخش دوم: ((مطالعه میان‌متنی)) در زیربخش اول، «سرسخن»، توضیحات مبسوط و کافی از خاستگاه‌های متفاوت برداشت‌های صوفیانه ـ عرفانی در دوران‌های مختلف تاریخی، و اشاراتی مبسوط ـ به مثل به حلاج و اناالحقش، انواع تاویل‌ها، رابطه بسیار ظریف و پیچیدهٔ اهل تصوف وعرفان با قرآن و… داده است، تا خواننده آگاهانه‌تر به زیربخش دوم و سوم: «گزیدهٔ کشف‌الاسرار» و «گزیدهٔ مرصادالعباد» ورود کند.

زیربخش چهارم: «دو مکتب تأویلی» ست. آشوری پس از تعریف و تفسیر دو واژهٔ: «خوانش متکلمانه و فقیهانه» و تأویلِ «خوانش صوفیانهٔ» قرآن، دربارهٔ تفاوتِ اهل شریعت (زاهد) و اهل طریقت (صوفی) می‌نویسد: «به‌خلاف اهل شریعت که اسرار آفرینش را به علم الهی وامی‌گذارند و فروتنانه بندگی پیشه می‌کنند، صوفی هرگز فاصله‌ای بی‌نهایت و ثابت میان خود و خدا نمی‌بیند.» و در دنبالهٔ بحث چگونگیِ پدیداریِ تصوف زاهدانه، تصوفِ عاشقانه، عرفانِ ذوقی، عرفان نظری، خوانش ذوقی، خوانش حکیمانه و… را شرح می‌دهد.

بخش سوم «شعر و عرفان» به دو زیربخشِ «از تصوف زاهدانه به تصوف شاعرانه» و «از شعر صوفیانه به شعر رندانه» بخش‌بندی شده است. در زیربخش یکم می‌خوانیم که چگونه با تأویل‌هایی نو و کشفِ راز آفرینش» رفته‌رفته از میان صوفیان پشمینه‌پوشِ ریاضت‌کشِ خشک‌دماغِ عبوسِ خداترس عارفانِ خوش‌ذوقِ شاعرمنش پدید می‌آیند. این پروسه از «بایزید و بوسعید و خواجه عبداله انصاری و احمد غزالی و…» آغاز می‌شود، با «عطار و مولوی و سعدی» ادامه می‌یابد و سرانجام در حافظ با سیرِ کمالِ شاعرانه «ادبیاتی کلان و پربار در زبان فارسی» برجای می‌گذارد.

در زیربخش دوم روند شعر از صوفیانه به رندانه است. «بزرگترین شاعرانش، سعدی و حافظ نه تنها خود را صوفی نمی‌دانند، بلکه با صوفی و (زهدِ ریا) ی او سرجنگ دارند». در همین زیربخش ترادفات منشی و بینشی سعدی و حافظ بررسی می‌شود. سعدی نمایندهٔ «نگرش و شیوهٔ عرفان رندانه» و حافظ «به اوج رسانندهٔ آن» خواهد بود. بخش چهارم: «عرفان و رندی در دیوان حافظ» آخرین بخش از کتاب است. این بخش صحنه ورود به مطالعه درون‌متنی‌ست.

نوشتن نظر

لطفا برای ثبت نظر وارد حساب خود شده یا ثبت نام نمایید.

کتاب مورد نظر در حال حاضر موجود نیست . اطلاعات خود را وارد فرم زیر نمایید تا زمانی که کتاب موجود شد به شما اطلاع داده شود

نام
ایمیل
موبایل
توضیحات