صادق هدایت ، مجموعه 18 جلدی

دوره کامل کتاب های صادق هدایت

نویسنده: صادق هدایت
ناشر: امیر کبیر
زبان کتاب: فارسی
اندازه کتاب: وزیری سلفون - سال انتشار: 1356 ~ 1342

کمیاب : کیفیت : درحد نو ~ نو

مروری بر کتاب 

صادق هدایت یکی از چهره های اثرگذار داستان نویسی در ایران بود. هدایت در سال ۱۲۸۱ در تهران به دنیا آمد و در سال ۱۳۳۰ در پاریس خودکشی کرد. از هدایت آثار زیادی بر جای مانده است که مشهورترین آن بوف کور است. عموما صادق هدایت را به عنوان یک نویسنده می شناسند اما او علاوه بر نویسندگی نقاشی هم می کرد. هدایت را باید از پیشگامان داستان‌نویسی نوین ایران دانست.

بسیاری از پژوهشگران، رمانِ بوف کور او را مشهورترین و درخشان‌ترین اثر ادبیات داستانی معاصر ایران دانسته‌اند. هرچند شهرت عام هدایت در نویسندگی است، امّا آثاری از نویسندگانی بزرگ مانندِ ژان پل سارتر و فرانتس کافکا و آنتون چخوف را نیز ترجمه کرده‌است. هدایت در ۱۹ فروردین سال ۱۳۳۰ در پاریس خودکشی کرد و چند روز بعد در قطعهٔ ۸۵ گورستان پرلاشز به خاک سپرده شد.

هدایت در سالِ ۱۳۰۳ از مدرسه سن لویی فارغ‌التحصیل گشت و در همین سال بود که با تقی رضوی آشنا شد. در سال ۱۳۰۵ با اوّلین گروه دانش‌آموزان اعزامی به خارج راهی بلژیک شد و در رشتهٔ ریاضیات محض به تحصیل پرداخت. در همین سال داستان «مرگ» را در مجلهٔ ایرانشهر شمارهٔ ۱۱، که در آلمان منتشر می‌شد به چاپ رسانید و مقاله‌ای به فرانسوی به نام «جادوگری در ایران» در مجلهٔ له‌ویل دلیس، شماره ۷۹ نوشت.

هدایت از وضع تحصیل و رشته‌اش در بلژیک راضی نبود و می‌خواست که خود را به فرانسه و در آن‌جا به پاریس که آن زمان مرکز تمدن غرب بود برساند. سرانجام در اسفند ۱۳۰۵ پس از تغییر رشته و دوندگی فراوان به پاریس منتقل شد. در همین سال نسخهٔ کامل‌تری از کتاب «انسان و حیوان» و کتاب دیگری به نام فواید گیاهخواری با مقدمهٔ حسین کاظم‌زادهٔ ایرانشهر در برلین آلمان به چاپ رساند.

در شرح حال صادق هدایت به قلم خودش آمده، من همان قدر از شرح حال خودم رَم می‌کنم که در مقابل تبلیغات آمریکایی مآبانه. آیا دانستن تاریخ تولدم به درد چه کسی می‌خورد؟ اگر برای استخراج زایچه‌ام است، این مطلب فقط باید طرف توجّه خودم باشد. گرچه از شما چه پنهان، بارها از منجّمین مشورت کرده‌ام، اما پیش‌بینی آن‌ها هیچ وقت حقیقت نداشته.

اگر برای علاقهٔ خوانندگان است؛ باید اول مراجعه به آراء عمومی آن‌ها کرد چون اگر خودم پیش‌دستی بکنم مثل این است که برای جزئیات احمقانهٔ زندگیم قدر و قیمتی قائل شده باشم. بعلاوه، خیلی از جزئیات است که همیشه انسان سعی می‌کند از دریچهٔ چشم دیگران خودش را قضاوت بکند و ازین جهت مراجعه به عقیدهٔ خود آن‌ها مناسب تر خواهد بود مثلاً اندازهٔ اندامم را خیاطی که برایم لباس دوخته بهتر می‌داند و پینه‌دوز سر گذر هم بهتر می‌داند که کفش من از کدام طرف ساییده می‌شود. این توضیحات همیشه مرا به یاد بازار چارپایان می‌اندازد که یابوی پیری را در معرض فروش می‌گذارند و برای جلب مشتری به صدای بلند جزئیاتی از سن و خصایل و عیوبش نقل می‌کنند.

از این گذشته، شرح حال من هیچ نکتهٔ برجسته‌ای در برندارد نه پیش آمد قابل توجهی در آن رخ داده نه عنوانی داشته‌ام نه دیپلم مهمی در دست دارم و نه در مدرسه شاگرد درخشانی بوده‌ام بلکه بر عکس همیشه با عدم موفقیت روبه‌رو شده‌ام. در اداراتی که کار کرده‌ام همیشه عضو مبهم و گمنامی بوده‌ام و رؤسایم از من دل خونی داشته‌اند به‌طوری‌که هر وقت استعفا داده‌ام با شادی هذیان‌آوری پذیرفته شده‌است. روی‌هم‌رفته موجود وازدهٔ بی‌مصرف قضاوت محیط دربارهٔ من می‌باشد و شاید هم حقیقت در همین باشد.

هرچند شهرت عام هدایت نویسندگی است، اما آثاری از نویسندگانی بزرگ را نظیر ژان پل سارتر، فرانتس کافکا و آنتون چخوف نیز ترجمه کرده‌است. حجم آثار و مقالات نوشته شده درباره نوشته‌ها، نوع زندگی و خودکشی صادق هدایت بیان‌گر تأثیر ژرف او بر جریان روشنفکری ایران است.صادق هدایت در ۱۹ فروردین سال ۱۳۳۰ در پاریس خودکشی کرد. آرامگاه وی در گورستان پرلاشز، قطعه ۸۵، در پاریس واقع است.

فهرست 

بوف کور: 

کتاب بوف کور بهترین رمان هدایت است. رمانی کوتاه و از نخستین نثرهای داستانی ادبیات ایران در سدهٔ ۲۰ میلادی. این رمان به سبک فراواقع نوشته شده و تک‌گویی یک راوی است که دچار توهم و پندارهای روانی است. تمامی رمان از زاویه دید اول شخص روایت می‌شود و از دو بخش نسبتاً جدا از هم ساخته شده‌است. این دو بخش گاه با استفاده از شباهت توصیف‌ها و اشاره‌ها به هم مربوط می‌شوند. 

بخش نخست با این جملات مشهور آغاز می‌شود «در زندگی زخم‌هایی هست که مثل خوره روح را آهسته و در انزواء می‌خورد و می‌تراشد. این دردها را نمی‌شود به کسی اظهار کرد؛ چون عموماً عادت دارند که این دردهای باورنکردنی را جزء اتفاقات و پیش‌آمدهای نادر و عجیب بشمارند و اگر کسی بگوید یا بنویسد، مردم بر سَبیل عقاید جاری و عقاید خودشان سعی می‌کنند آن را با لبخند شکاک و تمسخرآمیز تلقی بکنند. زیرا بشر هنوز چاره و دوایی برایش پیدا نکرده و تنها داروی آن فراموشی به توسط شراب و خواب مصنوعی به‌وسیله افیون و مواد مخدره است؛ ولی افسوس که تأثیر این‌گونه داروها موقت است و به جای تسکین پس از مدتی بر شدت درد می‌افزاید».

مسخ:

  هدایت در سال ۱۳۲۹ با همکاری حسن قائمیان کتاب مسخ کافکا را ترجمه کرد و در مجلهٔ سخن انتشار داد. داستان در مورد فروشنده جوانی به نام گرگور سامسا است که یک روز صبح از خواب بیدار می‌شود و متوجه می‌شود که به یک مخلوق نفرت‌انگیز حشره‌مانند تبدیل شده است. دلیل مسخ سامسا در طول داستان بازگو نمی‌شود و خود کافکا نیز هیچگاه در مورد آن توضیحی نداد. لحن روشن و دقیق و رسمی نویسنده در این کتاب تضادی حیرت انگیز با موضوع کابوس‌وار داستان دارد.

دیوار:

کتاب دیوار نوشته ژان پل سارتر است که توسط هدایت ترجمه شد. داستان، درباره سه زندانی است که یک شب در سلولی کنار هم قرار گرفته و قرار است فردا صبح اعدام شوند. سارتر هیچ گاه نمی گوید جنگ داخلی اسپانیا منصفانه بود یا خیر. هیچ گاه نمی گوید آیا این سه زندانی یعنی خوان، تام و پابلو را باید شخصیت هایی تحسین برانگیز در نظر بگیریم یا خائن؟ آن ها تنها چند انسان هستند با افکار و احساسات انسانی.

گروه محکومین: 

کتاب گروه محکومین نام یک اثر ادبی است که توسط فرانتس کافکا، نویسندهٔ اهل آلمان نوشته شده‌ و صادق هدایت آن را ترجمه کرده است. کافکا در این اثر سرگذشت محکوم بودن انسانها را به طور شگفت آوری در قالب قصه گفته است. سرزمینی كه نماد جهان است.انسان با همه ی کوشش هایی كه در مسیر زندگی‌اش می نمایند سرانجام چاره و فراری از مرگ نداشته است. محكومین این سرزمین آدمها می باشند كه در آخر می بایست بر بستر مرگ خوابیده و بدون آن كه دانسته باشند جرمشان چه چیزی است تن به مرگ دهند. محكومیت این جا هیچ وقت از نوع مرگ خود خبر نداشته و فقط در آخرین لحظات زندگیشان به جرم خود و بر مرگ خود واقف می گردند.

زند و هومن یسن : 

در آغاز کتاب بنابر روایت ستودگر نسک که در کتاب نهم دینکرد نیز آمده‌است چنین ذکر شده که اورمزد چهار دورهٔ جهان را که نماد هر کدام یکی از فلزات است در رؤیا به زرتشت نشان داد: زرین، سیمین، فولادین، و دورهٔ آمیختگی آهن (بافلزات دیگر). دورهٔ اول مصادف با دوران پادشاهی گشتاسب و ظهور زرتشت و دورهٔ دوم مصادف با پادشاهی اردشیر بابکان (بهمن اردشیر) و دورهٔ سوم مصادف با پادشاهی خسرو انوشیروان است. دوران چهارم دورهٔ حکومت دیوان ژولیده موی خشم نژاد است که مصادف با پایان هزارهٔ زرتشت به شمار آمده‌است.

سگ ولگرد: 

سگ ولگرد آخرین مجموعه‌داستان صادق هدایت است که نخستین بار در سال ۱۳۲۱ توسط انتشارات بازرگانی نجات در ۱۳۴ صفحه در تهران منتشر شد. این کتاب شامل هشت داستان کوتاه است که بیشتر آن‌ها پیش از ۱۳۲۰ خورشیدی نوشته شده بوده‌اند. «سگ ولگرد» «دن‌ژوان کرج» «بن‌بست» «کاتیا» «تخت ابونصر» «تجلی» «تاریک‌خانه» «میهن‌پرست» نام داستان های این کتاب هستند.

فواید گیاهخواری:

 هدایت خود گیاه خوار بود و در ۲۵ سالگی کتابی در خصوص فواید گیاهخواری نوشت. این کتاب در خصوص لزوم تغییر موضع انسان در قبال آزار و کشتار حیوانات در جهت نیل به گیاه‌خواری نوشته شده است. فواید گیاه‌خواری با حدیثی از امیرالمومنین آغاز می‌شود: شکمهای خودتان را مقبره حیوانات نسازید.

ترانه های خیام: 

ترانه‌های خیام ۱۳۱۳ کتابی تحقیقی-ادبی از صادق هدایت است. مشتمل است بر یک مقدمه و دو مقاله به انضمام ۱۴۳ رباعی که از دیدگاه نویسنده در صحت انتساب آنها به خیام تردیدی نیست.کتاب مشتمل است بر یک مقدمه و دو مقاله به انضمام ۱۴۳ رباعی. هدایت به خیام علاقه داشت و بر اساس همین علاقه اقدام به انجام پژوهشی در خصوص درستی رباعیات خیام نمود. با توجه به سبک خاص رباعی عای خیام، بسیاری از شعرا گفته های خود را به خیام نسبت می دادند تا مورد انتقاد قرار نگیرند. به عبارت دیگر با مسئولیت شعر خود را بر گردن خیام بیندازند. بر همین اساس تعداد شعرهای نسبت داده شده به خیام بسیار زیاد است.

وغ وغ ساهاب: 

کتابی است به طنز نوشتهٔ صادق هدایت و مسعود فرزاد که اوضاع اجتماعی، سیاسی، و ادبی زمان نوشته شدنش را به تصویر می‌کشد. وغ‌وغ ساهاب به صورت مجموعه‌ای از «قضیه»ها نوشته شده‌است که هر قضیه به موضوع خاصی می‌پردازد. بعضی از این قضیه‌ها به قلم صادق هدایت و برخی به قلم مسعود فرزاد است.

موضوع این «قضیه»‌ها متنوّع است و از مسخره‌کردن ادبای کهنه‌پرست و پول‌پرستی یهودیان گرفته تا عقاید فروید و سینماهای خیابان لاله‌زار را شامل می‌شود. کتاب سرشار از غلط‌های عمدی املایی است و مثلاً در مواردی «قضیه» را به شکل «غزیه» و «مثلا» را به شکل «مثلن» می‌نویسد.

مازیار: 

مازیار نام جستار تاریخی و یک نمایشنامه با همکاری مجتبی مینوی است.مازیار نمایش‌نامه‌ای تاریخی در سه پرده، نوشتهٔ صادق هدایت است که برپایهٔ قیام مازیار علیه خلافت عباسی نوشته شده است. این نمایش‌نامه در ۱۳۱۲ خورشیدی (۱۹۳۳ میلادی) همراه با مقدمه‌ای طولانی از مجتبی مینوی، در تهران منتشر شده است. مازیار از کارهای ناسیونالیستی و رمانتیک هدایت دانسته شده است.نمایشنامهٔ مازیار پس از شکست ایران از سپاه عرب، و در زمان سلطهٔ خلفای عباسی بر ایران رخ می‌دهد. در این زمان هنوز در طبرستان مقاومت‌هایی علیهٔ سلطهٔ عرب‌ها وجود دارد.

مازیار پسر ونداد هرمزد در این نمایشنامه سر آن دارد، تا با کمک افشین، معتصم عباسی را در شب آفرینگان به قتل برساند. حسن پسر حسین با شراب نوشاندن به مازیار و مست کردنش، از او دربارهٔ سوءقصد به جان خلیفه اعتراف می‌گیرد و بعد او را به سمت زندان پایتخت روانه می‌کند. در زندان، کیانوش یار نزدیک مازیار میله‌ها را طوری برای او می‎برد که او در شب قبل از مجازاتش امکان فرار پیدا کند. اما قبل از آن مازیار با شهرناز دختر نیمه‌دیوانه‌ای که او را دوست دارد ملاقات می‌کند و شهرناز که به خاطر جلوگیری از افتادن به دست عرب‌ها قبل از ملاقات با مازیار زهر خورده است در آغوش مازیار می‌میرد و مازیار که پس از شهرناز امیدی به ادامهٔ زندگی ندارد از فرار صرف‌نظر می‌کند

نیرنگستان: 

نیرنگستان نام نسکی از صادق هدایت است. هدایت نام این هنگ را از نسکی به همین نام که در دوره ساسانی نگاشته شده گرفته‌است. نیرنگستان در اینجا به معنی فرهنگستان است. نیرنگستان هدایت یک فرهنگ نامه فلکلر است.

این کتاب چون فرهنگی کامل در چندین فصل طبقه‌بندی شده است: آداب و تشریفات زناشویی؛ تاریخچه؛ زن آبستن؛ اعتقادات و تشریفات گوناگون؛ آداب ناخوشیها؛ برای برآمدن حاجت ها، خواب، مرگ، تفأل ناشی از اعضای بدن، تفأل، نفوس، مروا، مرغوا، ساعات، وقت، روز، احکام عمومی، دستورها و احکام عملی، چند اصطلاح و مثل، چیزها و خاصیت آن، گیاه‌ها و دانه ها، خزندگان و گزندگان، پرندگان و ماکیان، داو ودد، بعضی از جشن‌های باستان، جاها و چیزهای معروف، افسانه‌های عامیانه، گوناگون.

علویه خانم و ولنگاری : 

داستان زنی است که به زیارت می رود. در خلال این سفر علاوه بر ماجراهایی که برای وی پیش می‌آید، بازگشت‌هایی به گذشته وی نیز صورت می‌گیرد.

زنده بگور: 

این کتاب شامل ۸ داستان کوتاه است. نام کتاب از نخستین داستان این مجموعه، (زنده به گور)که جوانی در آشفتگی‌های فکری و روحی خود به سر می‌برد و آرزوی مرگ دارد، گرفته شده است.

حاجی آقا: 

حاجی آقا داستان بلندی از صادق هدایت است که در ۱۳۲۴ خورشیدی توسط انتشارات مجلهٔ سخن در تهران منتشر شد. این داستان در زمان جنگ جهانی دوم اتفاق می‌افتد و محوریت آن بر شخصی به نام حاجی آقا، یکی از بازاریان تهران است. نحو بیان داستان از دیدگاه سوم شخص است.

حاجی آقا فردی خسیس و پیر است که ثروت زیادی دارد و داری نفوذ بسیار در حکومت است. او از این نفوذ برای کسب درآمد بیشتر استفاده می کند. حاجی آقا زنان و فرزندان زیادی دارد. در حال حاضر کتاب حاجی آقا نایاب ترین کتاب هدایت در بازار است.

پروین دختر ساسان: 

نمایشنامه‌ای در سه پرده از صادق هدایت است. مکان و زمان وقوع آن در ری و سدهٔ اول قمری است در پردهٔ اول اعراب تقریباً تمامی شهرهای ایران را تسخیر کرده و به پشت دروازه‌های ری رسیده‌اند. پایان پردهٔ اول به شکل یک ملودرام است و دو عاشق پروین و پرویز را در کنار یکدیگر نشان می دهد. در پردهٔ دوم پدر پروین دچار بیماری مهلکی است که علت آن معلوم نیست و پس از آنکه چهار سرباز وارد خانه می‌شوند و نوکر را می‌کشند و پروین را با خود می‌برند، جان می‌سپرد. در پرده سوم فرمانده لشکر اعراب به پروین اطلاع می‌دهد که نامزدش در جنگ کشته شده‌است.

سایه روشن:

 سایه‌روشن نام مجموعه داستان کوتاهی از صادق هدایت است که در سال ۱۳۱۲ برای اولین بار به چاپ رسید. این مجموعه داستان شامل هفت داستان کوتاه به نام‌های س.گ.ل.ل، زنی که مردش را گم کرد، عروسک پشت پرده، آفرینگان، شب‌های ورامین، آخرین لبخند، پدران آدم است.

سه قطره خون: 

مجموعه داستانی است که صادق هدایت آن را در سال ۱۳۱۱ چاپ نمود و شامل یازده داستان کوتاه است. «سه قطره خون» « گرداب» «داش‌آکل» «آینهٔ شکسته» «طلب آمرزش» «لاله» «صورتک‌ها» «چنگال» «مردی که نفسش را کشت» «محلل» «گجسته دژ» نام داستان های این مجموعه است.

نوشته های پراکنده: 

نوشته‌های پراکنده نگارش ۱۳۳۴ عنوان آثار پراکندهٔ صادق هدایت است. این مجموعه را حسن قائمیان گرد آورد. غالب این نوشته‌ها از لحاظ حجم به گونه‌ای نبود که بتوان آن را به صورت کتابی جداگانه منتشر کرد؛ ناگزیر آن را در یکی از مجله‌ها یا نشریه‌های مناسب درج می‌نمود. همین نوشته‌هاست که قسمت بزرگی از متن این کتاب را تشکیل می‌دهد.

قائمیان در سه بخش بخشی از آثار هدایت را دسته‌بندی کرده است. «داستان‌ها» که شامل هفده داستان و ترجمه‌ی عامیانه است، «مقاله‌ها و قطعات و جزوه‌های گوناگون» او که در مطبوعات چاپ شده‌اند و «آنچه صادق هدایت به فرانسه نوشته‌ است» که حاوی دو داستان و یک مقاله است.