شرح رباعیات خیام

شرح رباعیات خیام

نویسنده: کیوان قزوینی
به کوشش : نورالدین چهاردهی
با تفریظ : استاد اقبال آشتیانی
ناشر: فتحی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 160
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1363- دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : نو

مروری بر کتاب

از روی نسخه خطی شارح

در این کتاب چهارصد رباعی خیام با شواهد و امثله فارسی و عربی، به گونه‌ای مفصل شرحی عرفانی و حکمی داده شده است .

رباعيات خيام مجموعه شعرهاي عمر خيام در قالب رباعي است كه در سده‌هاي پنجم و ششم هجري به زبان فارسي سروده شده‌اند و عمدتاً بيانگر ديدگاه‌هاي فلسفي او مي‌باشند. به دليل آن‌كه اين اشعار از منابع گوناگوني گردآوري شده‌اند، در صحت بعضي از آن‌ها نظر يكساني وجود ندارد.

با اين حال مضمون رباعيات خيام را به طور كلي مي‌توان به پنج بخش تقسيم كرد:
۱. رازهاي جهان هستي؛
۲. ناگزيري‌هاي زندگاني (سرنوشت، بي‌وفايي دنيا، مرگ و خاك و گِل ما)؛
۳. پرسش‌ها؛
۴. چگونگي زندگاني اجتماعي؛
۵. دَم‌هاي خوش زندگاني؛

...مرحوم كيوان قزويني شرح عرفاني مبسوطي بر رباعيات خيام نگاشته و ساحت او ر از آلودگي دنياپرستان پاك گردانيده است. در اين كتاب چهارصد رباعي خيام با شواهد و امثله فارسي و عربي, به گونه‌اي مفصل شرح داده شده است

آنچه خیام را از دیگر شناسندگان راز متمایز کرده، صمیمیت فراوان او در قبال نادانی خویش است. او می‌داند که نمی‌داند و این نادانی را نه تنها از خود و دیگران پنهان نمی‌کند که در بوق و کرنای چهارگانی‌های بلندآوازه‌ خود به اوج فریاد می رساند.

 او می‌خواهد با این کار به همه‌ مدعیان دانایی بیاموزد که دانستنِ ندانستن، عیب نیست بلکه به دروغ خود را واقف اسرار شناساندن عیب است. او می‌خواهد در رباعیات خویش به بانگ بلند خاطرنشان کند که مدعیان خبر، در اصل بی‌خبرانند. همین اقرار به نادانی است که حیرتی هم‌سنگ با حیرانی عارفان را برای روان او به وجود می‌آورد.
 

آمد سحری ندا ز میخانه ما
کای رند خراباتی دیوانه ما

بر خیز که پر کنیم پیمانه ز می
زان پیش که پر کنند پیمانه ما