شرح حال و مقام محمد زکریای رازی

شرح حال و مقام محمد زکریای رازی

نویسنده: محمود نجم آبادی
ناشر: علمی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 400
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1318 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : ظاهر کتاب در حد نو ؛ لبه پایینی صفحات رد زردی دارد

مروری بر کتاب 

ب‍ه‌ م‍ن‍اس‍ب‍ت‌ برگزاری ن‍خ‍س‍ت‍ی‍ن‌ ک‍ن‍گ‍ره‌ ب‍ی‍ن‌ال‍م‍ل‍ل‍ی‌ ت‍اری‍خ‌ پ‍زش‍ک‍ی‌ در اس‍لام‌ و ای‍ران‌

محمد بن زکریای رازی متولد 240 هجری است ولی از احوال و گزارشات این دانشمند بیش از چند صفحه در کتب مورخین نیست و شرح حال و بیان اعمال این نابغه شرق آن طوری که باید تحقیق نشده است. به همین دلیل نویسنده برآن شده است که داستان زندگانی این عالم بزرگ را بنویسد و برای شناساندن نام رازی غیر از کتابخانه های ایران از کتابخانه های ملی پاریس، موزه بریتانیا، کتابخانه های مصر و اغلب کتابخانه های دنیا نیز استفاده شده است. همچنین بسیاری از رسالات و مقالات رازی در این کتاب گردآوری شده است.این کتاب یکی از کتبی است که شرحی مبسوط و گسترده در رابطه با زندگی‌نامه، شرح حال، حسب حال، سواد و دانش، فعالیت‌های علمی و آثار زکریای رازی را دربردارد.

زکریای رازی را بایستی به عنوان بزرگ‌ترین دانشمند و فیلسوف همه‌چیزدان ایرانی قلمداد کرد. وی در قرن سه هجری می‌زیست. تاریخ دقیق زاده‌شدن و وفات وی در هاله‌ای از ابهام است.رازی در پزشکی، فلسفه، ستاره‌شناسی، انسان‌شناسی، تاریخ، کیمیا و انواع علوم گوناگون دوره خویش، فردی متبحر و خبره بود. به جرات می‌توان گفت که دانشی در آن روزگار نبود که رازی از آن بی‌بهره بوده باشد.

رازی از تفکرات فلسفی رایج عصر خود که فلسفه ارسطویی‌- افلاطونی بود، پیروی نمی‌کرد و عقاید خاص خود را داشت که در نتیجه مورد بدگویی اهل فلسفه هم‌ عصر و پس از خود قرار گرفت. هم‌چنین عقایدی که درباره ادیان ابراز داشت سبب شد موجب تکفیر اهل مذهب واقع شود و از این‌ رو بیشتر آثار وی در این زمینه از بین رفته‌است. رازی را می‌توان برجسته‌ترین چهره خردگرایی و تجربه‌گرایی در فرهنگ ایرانی‌ و اسلامی‌ نامید. وی در فلسفه به سقراط و افلاطون متمایل بود و تأثیراتی از افکار هندی و مانوی در فلسفه وی به چشم می‌خورد.

... محمد بن زکریای رازی، فیلسوف نامدار ایرانی، در اول شعبان 251 هجری قمری، مطابق با 865 میلادی در ری به دنیا آمد. شهری که در آن روزگار مرکز علم و ادب بود و دانشمندان و مفاخر جهان اسلام از آن شهر به جهانیان معرفی می شدند. نسبتش به مناسبت زادگاهش، ری، رازی است.او در کتاب های گوناگون؛ به عناوین و اوصاف مختلف مانند: جالینوس عرب، فیلسوف عرب، طبیب مارستانی، طبیب مسلمانان و علامه در علم اوائل خوانده شده است...

کتاب‌هایی در تقبیح مذاهب و در باب روش‌های شیادی پیامبران، به رازی منسوب است که اگرچه امروز خودشان موجود نیستند، اما بخش‌هایی از آن‌ها در آثار دیگران بحث و بررسی شده‌اند. به گفتهٔ بیرونی، رازی نه تنها اسلام که تمامی مذاهب را تقبیح کرد. او تمامی کسانی را که از ابتدا ادعای پیغمبری کردند، شیادانی می‌دانست که در بهترین حالت بیماری روانی داشته‌اند.

وی همچنین قرآن را مجموعه‌ای از افسانه‌های سراسر تناقض می‌خواند که هیچ اطلاعات مفید و بدردبخوری ندارد. هانری کربن در مقدمه‌ای که بر جامع‌الحکمتینِ ناصرخسرو نوشته (بخشی از آن با نامِ «نقد آراء محمد زکریا رازی در جامع‌الحکمتین» به فارسی ترجمه شده‌است)، می‌گوید وی نبوت و وحی را نفی می‌کرد و ضرورت آن را نمی‌پذیرفت.در تفکر رازی همهٔ انسان‌ها قدرت و توانایی رسیدن به معرفت و دانایی را دارند، و لذا از لحاظ توانایی کسب معرفت با هم برابرند و بر یکدیگر هیچ برتری‌ای ندارند.

از دیدگاه او مقتضای حکمت و رحمت الهی این است که انسان‌ها همگی به منافع و مضار خود صاحب علم باشند و اگر خدا قومی را به نبوت اختصاص دهد، به این معناست که آن‌ها را بر دیگر انسان‌ها برتری داده و این برتری باعث جنگ و دشمنی و در نهایت هلاکت انسان‌ها می‌شود که این با حکمت و رحمت الهی سازگاری ندارد.