سیاحت درویشی دروغین در خانات آسیای میانه

سیاحت درویشی دروغین در خانات آسیای میانه

نویسنده: آرمینیوس وامبری
مترجم: فتحعلی خواجه نوریان
ناشر: علمی و فرهنگی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 557
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1365 - دوره چاپ: 4

کمیاب - کیفیت : درحد نو _ نو

مروری بر کتاب 

مصور

در این کتاب مؤلف نخست از وقایع مهم مسافرت خود سخن می گوید و سپس به بحث درباره جغرافیا، آمار، روابط اجتماعی و سیاسی کشورهای مختلف آسیای میانه و نیز عادات و رسوم اقوام مختلف آن سامان می پردازد و در این زمینه ها اطلاعات سودمند و جالبی به دست می دهد که در سفرنامه های سیاحان دیگر کمتر می توان یافت.

کتاب شامل دو قسمت می‌باشد. قسمت اول از اوضاع و احوال تاریخ و جغرافیایی شهرها و آبادی‌های آسیای میانه و ترکمانان و ازبکان تا قرن هشتم و نهم می‌پردازد و قسمت دوم کتاب درباره آداب و رسوم ترکمن است.اوضاع و احوال تاریخی و جغرافیایی شهرها و آبادی‌های آسیای میانه و ترکمانان و ازبکان تا قرن هشتم و نهم را می‌توان، در آثار خاورشناسانی مثل بارتولد و فرای و در تحقیقات پژوهش گران ایرانی؛ مانند نوشته‌ها و ترجمه‌های خانم دکتر شیرین بیانی یافت. ولی از وضع ترکستان در دوره قاجار نوشته مفصلی ظاهرا جز این سفرنامه و اشاره‌های مختصری در دیگر سفرنامه‌های این دوره؛ مانند سفرنامه‌های پولاک ولیدی شل نیست.

وامبری خاورشناسی مجاری است که به مطالعه زبان شناسی علاقه مند است و چون می‌پندارد، ممکن است زبان مادریش با زبان‌های ترکی و تاتاری خویشاوندی داشته باشد، به عثمانی می‌رود و در آن جا چند سالی را به مطالعه زبان ترکی می‌گذراند. سپس با نام مستعار رشید افندی خود را به سفارت ترکیه در تهران می‌رساند و پس از دیدار با نماینده سلطان عثمانی و معرفی به سفارتخان‌های دیگر و ملاقات با افرادی مثل گوبینو، به سوی خانات آسیای میانه رو می‌نهد. چون پی برده است که مردم خاور زمین به کنجکاوی و یادداشت برداشتن‌های دانشمندان اروپایی اعتقادی ندارند و چه بسا مزاحمشان هم می‌شوند، به ناچار لباس درویشی می‌پوشد و به همه می‌گوید، به زیارت قبور مقدس ترکستان می‌رود. 

ملاقات‌های مردم با یک حاجی بسیار شورانگیز و پر از احساس و اعتقاد بوده است، اینکه مردم هر شهر در دوره تیموریان چگونه زندگی می‌کرده‌اند، در این کتاب آمده، خواندن آن لذت بخش است و دارای اطلاعات دقیق می‌باشد. کتاب یکی از منابع مهم برای دانشجویان و محققان تیموری محسوب می‌گردد که خواندن آن برای شناخت آن دوره جالب است و اینکه اروپائیان از چه سال‌ها طمع در کشورهای اسلامی داشته و از چه راه‌های عجیب و غریب برای نیل به اهدافشان وارد می‌شده‌اند.  وی در بازگشت به کشور خود کتابی به نام مسافرت یک درویش دروغین در خانات آسیای میانه از مشاهدات و مطالعات خویش به رشته تحریر در می آورد.