رباعیات خیام

رباعیات خیام

نویسنده: عمر خیام نیشابوری
به کوشش : اسدالله عمادی
ناشر: اشاره
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 76
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1391 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

چرا خيام جاودانه شد ؟
به دليل زبان سهل و ممتنع ؟
به دليل طرح پرسش هايي كه ذهن آرام را به چالش مي كشد؟
يا به دليل پوزخند زدن به آناني كه خود را كاشفان اسرار هستي مي دانند ؟
بي ترديد به همه دلايل .وقتی بعد از هزاره های طولانی، روشن می شود که هفتاد درصد از انرژی کهکشانها انرژی تاریک است، عقل محدود و ناتوان چگونه می تواند ادعا کند که همه ی حقایق هستی را درک کرده است؟

در ضمن، مرگ نیز روبه روی ماست. پس چه باید کرد با مرگ هار سیاه اندیش؟ بی اعتنایی و پوزخند زدن به مرگ، آن هم با سلاح شادی- این است آن راز بزرگی که بسیاری از پیشینیان به آن دست یافتند و خیام در کوتاه ترین کلام، آن را بازگو کرد.

در نیمه اول قرن پنجم هجری در نیشابور کودکی پای بجهان هستی نهاد ... آنگاه دانشمندی گرانقدر شده دانش او چشم گیر گشت ... شخصیتی یافت ... و بعد از آنکه عمری بعلم جهانی و دانش بشری شایسته خدمت کرد ... در ثلث اول قرن ششم هجری دیده از جهان فرو بست .ولی این بزرگ مرد چندی بعد از مرگش آنچنان دستخوش آراء و عقاید ضد و نقیض واقع شد که شاید کمتر کسی را بتوان یافت که درباره اش تا این پایه تناقض گوئی شده باشد .

رباعیات خیام نام مجموعه اشعار غیاث‌الدین ابوالفتح عُمَر بن ابراهیم خیام نیشابوری مشهور به خیام در قالب شعری رباعی است که در سده‌های پنجم و ششم هجری به زبان فارسی سروده شده‌اند و عمدتاً بیانگر دیدگاه‌های فلسفی او می‌باشند.
این اشعار در زمان حیات خیام به واسطهٔ تعصب مردم مخفی بوده و تدوین نشده و تنها بین یکدسته از دوستان همرنگ و صمیمی او شهرت داشته و یا در حاشیهٔ جنگ‌ها و کتاب‌های اشخاصی بطور قلم‌انداز چند رباعی از او ضبط شده، و پس از مرگش منتشر گردیده‌است. به همین خاطر در تعداد این رباعی‌ها و نیز حقیقی یا جعلی بودن بعضی از آن‌ها اختلاف نظر وجود دارد.

ویژگی جالبی که در شعر خیام نمایان است این است که وی با دقت نظر خاصی از لغات عربی در شعرش استفاده کرده، یعنی یا کاملاً فارسی‌گو بوده و یا مانند فردوسی تا آنجا که توانسته کلمات متداول عربی در فارسی را هم استفاده نکرده و با بهره‌گیری از تنها یک یا چند لغت عربی در شعرش مفهوم خاصی را القا کرده‌است. این ویژگی کاملاً در مفهوم شعری خیام نمایان‌است. این کار خیام از آن‌رو قابل توجه‌است که در گذشته، زبان عربی را حتی می‌توان به نوعی زبان رسمی ایران دانست چرا که تمام کتب علمی و مذهبی، به زبان عربی نوشته می‌شده و همان‌طور که دیده می‌شود حتی قرن‌ها بعد از خیام نیز اشعار شاعران ایرانی مملو از لغات عربی‌است و این خود ممیزی است که خیام و فردوسی را از دیگر شاعران ایرانی تمییز می‌دهد.

این یک دو سه روز نوبت عمر گذشت
چون آب به جویبار و چون باد به دشت
هرگز غم دو روز مرا یاد نگشت
روزی که نیامده‌ست و روزی که گذشت