رباعیات حکیمه مهستی دبیر

رباعیات حکیمه مهستی دبیر

نویسنده: مهستی دبیر
تصحیح و تدوین: احمد سهیلی خوانساری
ناشر: ایران
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 190
اندازه کتاب: رقعی گالینگور - سال انتشار: 1371 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : نو 

مروری بر کتاب 

مهستی گنجه‌ای یا مهستیِ گَنجَوی، بانوی شاعر ایرانی بود که در سدهٔ پنجم و ششم هجری قمری می‌زیسته‌است. مهستی پس از خیام، برجسته‌ترین رباعی‌سرای ایران به شمار می‌آید و او را پایه‌گذار مکتب شهرآشوب در قالب رباعی می‌دانند . زادگاه مهستی شهر گنجه بوده‌است و همدوره با غزنویان بود. او دیوانی داشته و شعرهای بسیار سروده‌است ولی گذشت زمان و بی‌انگاری کسان همه آنها را به باد فراموشی سپرده‌است.

در چهار سالگی پدرش او را به مکتب خانه فرستاد و چون استعدادی سرشار داشت در ده سالگی با ادب زن دانشمند بیرون آمد.او چنگ و عود و تار را به زیبایی می نواخته است. شهرت او بیشتر به خاطر رباعیاتش است که سروده وی زنی فتنه گر و زیبا بوده که عشاق فراوانی داشته، از جمله امیر احمد تاج الدین بن خطیب که فرزند خطیب گنجه بوده و عاقبت او به عقد او در می آید.ابن خطیب مانند همسرش طبع شعر داشته و رباعیاتی نیز از او باقی مانده است. مرحوم رشید یاسمی معتقد بود که مهستی متشکل از دو کلمه مه بمعنی بزرگ و ستی بمعنی خانم است؛ و جمعا این کلمه خانم بزرگ معنی می دهد.وفات بسال 576 یا 577 نوشته اند.

مهستی به علت ابتکاری که در انتخاب موضوع ترانه‌های خود، و وصف صاحبان پیشه‌های گوناگون و سرگرمی‌های مختلف مردم روزگار خود به کار برده، پیشرو نوع خاصی از شعر شناخته می‌شود که بعدها در عصر صفوی رواج بیشتر یافته و شهرآشوب نام گرفته‌است. این رباعی منسوب به اوست:

ما را به دَم ِ پیر نگه نتوان داشت            در حُـجرهٔ دلگیر نگه نتوان داشت
آن را که سَرِ زلف چو زنجیر بُوَد               در خانه به زنجیر نگه نتوان داشت