راه رستگاری

نویسنده: حسن ارفع
مقدمه : محمد خان ملک یزدی , عزت الله همایونفر
ناشر: سپهر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 55
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: ?133 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو  _ نو

مروری بر کتاب

افکار و عقاید سیاسی ، اجتماعی و اقتصادی

حسن ارفع، فرزند میرزا رضا خان (ملقب به ارفع‌الدوله) و مل لود میلاد جردوس  در سال 1274ه.ش در شهر تفلیس گرجستان به‌دنیا آمد. مادرش از جانب پدر، انگلیسی و از جانب مادر روسی بود، اما اجداد پدری ارفع از خانواده‌های ایرانی ساکن ایروان بودند که در پی الحاق ایران به خاک روسیه در زمان سلطنت فتحعلی شاه قاجار، جد ارفع به تبریز مهاجرت کرد.

 وی در ضمن تحصیلات نظامی، که در کشور‌های ترکیه، فرانسه و سوئیس انجام داد، موفق شد زبان‌های روسی، انگلیسی، فرانسه، ترکی و آلمانی را فرا گیرد؛ همچنین هم‌زمان با مسئولیت‌هایی که داشت درمورد مسائل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و مذهبی ایران مطالعاتی انجام داد و آن را به نام «راه رستگاری» تدوین نمود.

حسن ارفع از سیاسی‌ترین نظامیان ارتشی رده بالا در دهه 1320 و بعد از آن بود که در فعالیت‌های سیاسی خارج از ارتش نقشی تأثیرگذار داشت. او از طرفداران سیاست غرب به‌ویژه انگلیس بود؛ یعنی به انگلیس وابستگی داشت؛ به گونه‌ای که براساس همین وابستگی با تکیه بر انگلیسی‌ها و موافقت آنها به دنبال احراز مقام نخست‌وزیری بود، اما شرایط آن زمان مانع شد. از جمله عوامل انگلستان که ارفع روابط نزدیکی با او داشت سیدضیاء‌الدین طباطبایی بود.سرلشگر ارفع در ارتش حزبی مخفی به نام «نهضت ملی» تأسیس کرد؛ همچنین سه حزب سیاسی دیگر که به انگلیس وابسته بودند را رهبری می‌نمود که عبارت بودند از: «حزب افق آسیا» و احزاب شبه‌فاشیستی «آریا» و «سومکا». 

سرلشگر ارفع در سال 1324 به علت فعالیت علیه دولت قوام، از ریاست ستاد ارتش برکنار و بازنشسته شد، اما با روی کارآمدن حسین علاء، به وزارت راه رسید. از دیگر مشاغل سیاسی ارفع، سفیری ایران در ترکیه و پاکستان بود. در زمان سفارتش در ترکیه موافقت‌نامه دفاعی را با سفیر آمریکا در آنجا به امضا رساند که این موافقت‌نامه چک سفید امضای اشغال ایران به‌شمار می‌آمد.همچنین سفارت ارفع در ترکیه باعث استعفای رایزن سفارت ایران در آنجا، یعنی امیرعباس هویدا، شد؛ به‌علاوه باید اشاره نمود که هم‌زمان با سفیری ایران در ترکیه، ارفع وزیرمختاری ایران در یونان را هم برعهده داشت.

در پاییز 1357 وی در جلسه‌ای که جهت رفع بحران تشکیل شده بود، ریاست آن جلسه را عهده‌دار بود. وی در این جلسه ضمن اشاره به دستور شاه مبنی بر تهیه مقدمات انتخابات و برگزاری انتخابات آزاد، پیشنهاد کرد برای جلوگیری از دخالت غیر قانونی عناصر غیرمسئول در انتخابات و رعایت اصل آزادی انتخابات، افکار عمومی را از طریق سخنرانی و با استفاده از وسایل ارتباط جمعی با منافع مملکت آشنا کنند. در این جلسه همچنین پیشنهاد شد که برای حفظ سلطنت، ارفع با مظفر بقایی و معاونان او در حزب زحمتکشان روابط و هماهنگی ایجاد کند.