دیوان مولانا محمدولی دشت بیاضی

نویسنده: مولانا محمد ولی دشت بیاضی
تصحیح : مرتضی چرمگی عمرانی
ناشر: اساطیر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 568
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1389 - دوره چاپ: 1

کیفیت : نو ؛ مهر دارد

مروری بر کتاب 

دل‌شکــن غیر شــد مهـر تو با من چنانک          خیل عدو را به خشم حمله حیــدر شکست
حیــدر صفـــدر علـی کـز مــدد همتــش                 آب تواند به موج صولت خنجـــر شکست

مولانا ولي دشت بياضي يگانه شعراي زمان و سرآمد فصحاي اطراف خراسان است، در علم شعر ماهر است. اشعار بسيار از استادان به خاطر دارد، طبعش در اساليب شعر و اقسام كلام منظوم، به غايت مرغوب است و در قصيده و غزل و رباعي و مثنوي داد سخن داده.» اغلب تذكره‌نويسان او را شاعر سخنور و نيكو بيان عهد شاه طهماسب معرفي مي‌كنند.

میرزا محمد ولی دشت بیاضی (زاده دشت بیاض) از شاعران بنام سده دهم هجری قمری متخلص به «ولی» است. وی معاصر با شاه طهماسب صفوی، در ایران و هند میزیسته است .نظرات مختلفی در مورد ولی دشت بیاضی، در یادنامه‌ها نوشته‌اند، که شاید گاه با حبّ و بغض‌هایی همراه بوده‌است. به عنوان نمونه، اسکندر بیک منشی وی را در بخش شعرای صفویه نام برده و می‌نویسد:
املح الشعرا، مولانا ولی، جناب مولوی از اعیان ولایت دشت بیاض، من اعمال ولایت قاین خراسان است. شاعری شیرین زبان و مرد رنگین، خوش صحبت، فصیح البیان بود. هر بیت از غزل‌های آبدارش، دردانه‌ای است، در کمال لطافت، و قصائد غرایش، در تمامیت فصاحت و بلاغت.

دیوان به جا مانده از او حدود 5479 بیت در قصیده، غزل، قطعه، ترکیب‌بند، مثنوی، رباعی و غزل‌واره است؛ در این میان قصاید او به سبب دربرداشتن مدیحه‌هایی در مدح و منقبت پیامبر(ص) و ائمه معصوم(ع) مخصوصاً حضرت علی(ع) و امام رضا(ع) (همان:11)، اهمیتی ویژه دارد. دکتر مرتضي چرمگي عمراني سال 1388 دیوان او را به عنوان رساله دکتری خود با یک مقدمه کامل تصحیح و به چاپ رسانده است.

عمده‌ترین موضوعات شعری ولی مدیحه، مفاخره، هجا، هزل و اشعار تغزلی است. در بین این موضوعات مدایح دشت بیاضی جایگاه خاصی دارد زیرا بین گوینده و مخاطب همسانی و هم‌سویی ایجاد می‌کند؛ و این به دلیل وجود باوری ریشه‌دار و انگاره‌ای آرمانی در مدایح مذهبی اوست که دلهای ارادتمندان اهل بیت(ع) را با خود همنوا و همگام می‌سازد.