دیوان محمدجمال الدین اصفهانی

نویسنده: محمدجمال الدین اصفهانی
باهتمام :ادیب نیشابوری
ناشر: کانون کتاب
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 260
اندازه کتاب: رقعی جلد سخت - سال انتشار: 1338 - دوره چاپ: 1 

کمیاب  - کیفیت : درحد نو

مروری بر کتاب 

محمد بن‌عبدالرزاق اصفهانی ملقب به جمال‎الدین در اوایل قرن ششم هجری در اصفهان زاده شد. خاندان جمال الدین از طبقه فضلا و شعرا نبوده اند و چنان‌که از اشعار وی و اشارات بعضی از تذکره نویسان مستفاد است او یا خاندانش به شغل زرگری می‌پرداخته‌اند و او از دکان رخت زی مدرسه آورد. 

استاد جمال‎الدین علاوه بر مراتب علمی و حکمت و شاعری در صنعت زرگری و نقاشی هم استاد بوده است.
از اشعارش چنین برمی‎آید که دارای چهار فرزند بوده است، که از این چهار فرزند، کمال‎الدین اسماعیل، راه پدر را در پیش گرفت و در شاعری شهره شد. جمال الدین بر حسب معمول آن عصر در آداب عربی و به احتمال قوی در مبادی علوم و نیز در علوم شرعی رنج برده و در اشعار خود به دانستن آن‌ها می‌نازد و تاثیر اشعارعربی و فنون دینی در فکر او محسوس و روشن است.وفات استاد جمال‎الدین را سال 588 ﻫ . ق دانسته‎اند. 

وقتی در درس ادبیات ، از قالبهای متداول شعر پارسی صحبت می شود پس از توضیح قصیده و غزل و مثنوی و ... مثالهایی معروف از گویندگان نامی بدان قالبها آورده می شود . گاهی شاعری در یکی از قالبهای شعر فارسی ، به شهرتی رسیده است که نامش با نام آن قالب شعری عجین شده ؛ مثلاً وقتی سخن از رباعی است نان خیام به ذهن می رسد یا هر گاه صحبت از دوبیتی می شود بی اختیار به یاد باباطاهر می افتیم ، برای ترجیح بند شعر معروف هاتف اصفهانی را مثال می زنیم که مطلع و بیت برگردان آن چنین است : 

ای فدای تو هم دل و هم جان 
وای نثار رهت هم این و هم آن ... 
که یکی هست و هیچ نیست جز او 
وحده لا اله الا هو 

***
ای از بر سدره شاه راهت 
وای قبه ی عرش تکیه گاهت 
ای طاق نهم رواق بالا 
بشکسته ز گوشه ی کلاهت 
هم عقل دویده در رکابت 
هر شرع خزیده در پناهت 
ای چرخ کبود ، ژنده دلقی 
در گردن پیر خانقاهت 
مه طاسک گردن سمندت 
شب طره ی پرچم سیاهت 
جبرئیل مقیم آستانت 
افلاک حریم بارگاهت 
چرخ ار چه رفیع ، خاک پایت 
عقل ارچه بزرگ ، طفل راهت 
خوردست خدا ز روی تعظیم 
سوگند به روی همچو ماهت 
ایزد که رقیب جان خرد کرد 
نام تو ردیف نام خود کرد