دیوان لامعی گرگانی

دیوان لامعی گرگانی

نویسنده: ابوالحسن بن محمدبن اسماعیل لامعی گرگانی
به کوشش : محمد دبیر سیاقی
ناشر : اشرفی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 232 
اندازه کتاب: رقعی گالینگور - سال انتشار: 1355 - دوره چاپ: 2

کمیاب - کیفیت : نو

مروری بر کتاب

صبر برد از دل من یار بدان چشم کحیل     دل من کرد تباه و تن من کرد نحیل

کتابی که خوانندگان گرامی پیش چشم دارند آن مقدار از سخنان آبدار و لطیف شاعری است مشهور به لامعی گرگانی که از گزند حوادث در امان مانده و به دست ما رسیده است و در میانه ابیاتی نیز هست که بدو نسبت داده اند و شاید از سراینده یا سرایندگانی دیگر باشد.

آنچه مسلم است اینکه ابوالحسن‌بن محمدبن اسماعیل مشهور به لامعی از مردم گرگان، سراینده باریک اندیش و ساده‌گوی گرگانی در قرن پنجم هجری به پیروی از اشعار بلند فرخی سیاستی و منوچهری دامغانی و عنصری بلخی در وصف طبیعت و مدح بزرگان عصر خویش پرمایه سخنانی دلکش به رشته نظم کشیده و روزگار به شاعری و سخنوری در خدمت وزیران نامدار و محتشمان عصر به سر آورده است و حاصل آن علی‌العجاله حدود هزار بیت شعر است که در این دفتر گرد آمده است. 

وی از شاعران دوره اول غزنوی پیروی می‌کرد و گاه بعضی از قصیده‌های آنها را جواب می‌گفت. لامعی در اشعار خود از ترکیب‌های متعدد عربی و تشبیه‌ها استفاده کرده است . او در تشبیه‌ها از منوچهری دامغانی و در سرودن اشعار بلند و وصف طبیعت از فرخی سیستانی و عنصری بلخی پیروی می‌کرد و با برخی از شاعران مانند برهانی، سوزنی، جمالی مهریجردی و عمعق بخاری مشاعره و مناظره داشت.

برخی از قصاید لامعی بر اساس ساخت و بافت قصاید جاهلی سروده شده و یا مفاهیم و تصاویر شعری شعرای عرب را در شعر خود اقتباس کرده است. علاوه بر آن اصطلاحات، ترکیبات، جملات عربی، نام شاعران، معاریف ادب عرب، عرایس شعر عرب را در جای جای دیوان خود به کار برده؛ تا به حدی که وی را در بین دیگر شاعران سبک خراسانی متمایز کرده است. این پژوهش بر آن است تا برای نخستین بار با بررسی اشعار و سروده های لامعی گرگانی به عنوان یکی از شاعران سده های نخستین شعر فارسی، میزان اثرپذیری این شاعر را از مضامین، مفاهیم، تصاویر و نیز ساختار شعری قصاید عرب تبیین نماید.