دیوان خسروی

دیوان خسروی

نویسنده: محمدباقر میرزا دولتشاه
به کوشش : غلامرضا رشید یاسمی
ناشر: ما
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 314
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1363 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

در این دیوان مشتمل بر مدایح مذهبی و اشعاری است که در قالب غزل، مثنوی، رباعی و ترجیع‌بند با مضامین عاشقانه و عارفانه سروده شده است . محمدباقر میرزا خسروی کرمانشاهی یا محمدباقر میرزا دولتشاه، متخلص به خسروی (زاده: ۱۲۲۸ خورشیدی در کرمانشاه، درگذشت: ۱۲۹۸ خورشیدی در تهران)ادیب، نویسنده، شاعر ایرانی در قرن سیزدهم و چهاردهم هجری بود. وی یکی از پیشوایان نثر نو ادبی و نویسندهٔ نخستین رمان تاریخی در تاریخ ادبیات ایران محسوب می‌شود. نخستین رمان تاریخی ایرانی در سال ۱۲۷۸ خورشیدی (۱۳۲۷ هجری قمری) در سه جلد تحت عناوین شمس و طغرا، طغرل و هما و ماری ونیسی توسط محمد باقر میرزا خسروی کرمانشاهی نوشته شد.

وی در اکثر علوم معقول و منقول بهرۀ کافی داشت. در شاعری تابع قدما بود. چون در اوایل عمر متوجه خدمات عرفا شد اکثر اوقات خود را به ‌خلوت می‌گذراند. خسروی در نهضت مشروطیت به آزادی‌خواهان پیوست و چندی نیز در همدان در زندان به‌سر برد و از آنجا به‌ تهران تبعید شد و سرانجام در تهران درگذشت. اهمیت خسروی در ادبیات معاصر ایران از آن‌جهت است که اغلب او را اولین نویسنده زمان تاریخی می‌شناسند.

از جمله آثار او: دیوان اشعار ؛ دیبای خسروی ؛ شمس و طغرا ؛ رسالهٔ تشریح‌العلل ، در عروض ؛ تذکرۀ اقبال‌نامه ؛ ترجمۀ  عذراء قریش ؛ رمانی در شرح احوال حسینقلی‌خان جهانسوز؛ ترجمۀ "الهیئهٔ والاسلام؛ ترجمۀ حال شاعران کرمانشاه

ما بی گل رویت به تماشا نرویم
در خانه نشینیم و به صحرا نرویم
از درد تو گر دهیم جان بهر علاج
 شرط است که در پیش مسیحا نرویم

از سینه تنگم دل دیوانه گریزد
دیوانه عجب نیست که از خانه گریزد
من از دل و دل از من دیوانه گریزان
دیوانه ندیدیم ز دیوانه گریزد