دیوان افسر کرمانی ؛ شاعر قرن سیزدهم

نویسنده: میرزا مهدی قلی خان کرمانی
به کوشش : عبدالرضا افسری کرمانی
ناشر: اطلاعات
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 134
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1366 - دوره چاپ: 1

کمیاب  - کیفیت : نو

مروری بر کتاب

میرزا مهدی ‌قلی‌ خان کرمانی ملقب به افسر کرمانی از شاعران و خوشنویسان ایرانی سده سیزدهم قمری بود. وی در کرمان ادب و حکمت آموخت و از ناصرالدین ‌شاه لقب افسرالشعراء را دریافت کرد. شعر افسر همراه با طنزپردازی، ستم‌ ستیزی و مرثیه‌ پردازی و تجلی حوادث و وقایع زمان اوست. او از هواداران سبک بازگشت ادبی است و کوشیده تا شعر فارسی را از قید سبک هندی رها سازد. دیوان حاضر مشتمل بر قصاید، غزلیات، رباعیات، قطعات و دوبیتی های افسر کرمانی است .

 او زمین‌لرزه بزرگ و ویرانگری را در کرمان تجربه کرد که شعری نیز در وصف آن دارد که این‌گونه می‌آغازد :

پیش از اینم بود سامان و سری در این دیار
هان به من نگذاشته نه سر نه سامان زلزله

خانه و کاشانه‌ام بنمود او زیر و زبر
بوالعجب بر خرمنم افروخت نیران زلزله

افسر دارای دو دیوان شعر بوده‌ است که نزدیک به هفت هزار بیت شعر داشته‌است. بخشی از آن‌ها تا امروز انتشار یافته‌است. نثر او با اسلوب مقامه‌نگاری و نثری پرآرایه است.

در دام گرفتن دو شکستند پرم را
وانگاه به بازیچه بریدند سرم را
ای کاش سرم را که به بازیچه بریدند
بریان ننمودندبرآتش جگرم را
عالم همه طوفان شود،ای وای به مردم
خشک ارنکند آتش دل،چشم ترم را
هرلحظه زبیداددگر زیر و زبر کرد
دست غمت این خانه ی زیر و زبرم را
جانم به لب و،سوی توام راه نباشد
ای وای،صبا گرنرساند خبرم را
در کوی تو آسوده توانم که بیایم
گراشک روانم نکند گِل،گذرم را

***

ای قامت دلجوی توآشوب قیامت
آشوبِ قیامت،خبری زان قد وقامت
ای طره ی تو افعی وای چشم تو آهو
ای خنده ی تو معجر و لعل تو کرامت
درزلف تو موسی سپرد،بیۻه ی بیضا
درلعل توعیسی فکند،رحل اقامت
گرشیربود صید تو ای تُرک کماندار
ازتیرتوهرگز نبرد جان به سلامت
وصل توکشیده ست به هجران و، ملولم
کاین هجر مبادا بکشد تا به قیامت